انواع مختلف زوال عقل یا دمانس و دلایل بروز آنها

پنجشنبه 19 دی 1398
10:33
دکتر سید حسین آقا میری

انواع مختلف زوال عقل یا دمانس و دلایل بروز آنها

زوال عقل یا دمانس، علائمی مانند مشکلات ارتباطی و از دست رفتن حافظه را شامل می‌شود. این علائم به‌واسطه‌ی ایجاد تغییراتی در مغز به وجود می‌آیند. افراد مبتلا به زوال عقل ممکن است به گیجی دچار شده و توانایی به‌یاد آوردن مطالب را از دست بدهند. گاهی تا آن حد پیش می‌رود که فرد مهارت‌هایی که داشته از جمله فعالیت‌های عادی روزمره خود را نیز از دست می‌دهد. در آخر امکان دارد فرد حتی اعضای خانواده یا دوستان خود را هم به جا نیاورد. فرد مبتلا عموماً پریشان و مضطرب به نظر می‌رسد. زوال عقل در سالمندان بیشتر شایع است اما سالمندی دلیل اصلی آن نیست.

علل بروز دمانس:

دمانس زمانی بروز می کند که نورون های سالم (سلول های عصبی)، از کار بازایستاده یا سلول‌های مغزی مرده و یا دچار آسیب شده باشند. مرگ سلول‌های مغزی و خصوصا بیماری‌های نورودژنراتیو (مرگ تدریجی سلول‌های مغز در اثر افزایش سن) می‌تواند از علل بروز دمانس باشد. این که زوال عقل باعث مرگ سلول‌های مغزی می‌شود یا مرگ سلول‌های مغزی بروز زوال عقل را در پی دارد به‌درستی مشخص نیست. در زیر به برخی ازدلایل بروز دمانس اشاره شده:

علل بروز دمانس

زوال عقلی عروقی:مرگ سلول‌های مغزی ناشی از بیماری‌های مرتبط با عروق مغزی مانند سکته‌ مغزی ، بروز می‌کند.
آسیب به سر:
چنین آسیب‌‌هایی باعث افزایش احتمال مرگ سلول‌های مغزی و در پی آن بروز زوال عقل می‌شود. و تکرار ضربات آسیب‌زننده به سر برای مثال در برخی ورزش‌ها، با افزایش احتمال بروز زوال عقل در آینده ارتباط مستقیم دارد.
بیماری ناشی از پریون:
پریون‌ها، پروتئین‌هایی می‌باشند که درs برخی افراد امکان دارد به ایجاد بیماری‌هایی مانند جنون گاوی منجر شوند.
عوامل برگشت‌پذیر:
• افسردگی، تداخلات دارویی، اختلال در عملکرد تیروئید، کمبود ویتامین‌ها و مصرف الکل از عوامل برگشت‌پذیر زوال عقل هستند و با درمان این عوامل، زوال عقل ناشی از آنها نیز بهبود پیدا می‌کند.
• عوامل فردی مانند سن و سال و سابقه‌ی خانوادگی
• عفونت‌های ناشی از بیماری HIV
• انواع دمانس و زوال عقلی

سایر اختلالاتی که می‌توانند منجر به بروز دمانس شوند، عبارتند از:

هیدروسفالی با فشار طبیعی که براثر انباشته شدن مقدار اضافی مایع مغزی_نخاعی در مغز بروز می‌کند.
• زوال عقل پیشانی گیجگاهی (بیماری نیمن پیک)
• نشانگان داون که احتمال بروز آلزایمر را در افراد کم ‌سن ‌وسال افزایش می‌دهد.
• سندروم بنسون (PCA) که به بیماری آلزایمر شباهت دارد، ولی در ناحیه‌ی متفاوتی از مغز اتفاق می‌افتد.
• بیماری پارکینسون و بیماری هانتینگتون
• ژن‌هایE4 چندگانه، افرادی که دارای یک نسخه از ژن E4هستند ، سه برابر بیشتر از کسانی که این ژن را ندارند، به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شوند.

انواع زوال عقلی و دمانس

انواع زوال عقلی و دمانس

1_ دمانس ناشی از آلزایمر:

علاوه بر وجود اختلال حافظه، وجود یکی دیگر از اختلالات شناختی (کردار پریشی، زبان پریشی، ادراک ‌پریشی) برای شناخت دمانس آلزایمر ضروری است. آلزایمر نوعی زوال عقلی است که از دست رفتن حافظه و ایجاد اختلال در سایر عملکردهای مهم ذهنی در پی آن اتفاق می‌افتد. این بیماری شایع‌ترین عامل زوال عقل بوده و پیش‌رونده است، یعنی با گذشت زمان رو به وخامت می‌رود. بیماری آلزایمر، در واقع اعصاب مغز را دچار تغییر می‌کند. در نتیجه‌ی این تغییر، ارتباط میان اعصاب مختلف مختل می‌شود.
مهم‌ترین عامل مؤثر در بروز آلزایمر سن است، عوامل دیگری ازجمله ابتلا به دیابت، وراثت، صدمات مغزی، فشار خون و تغذیه‌ی نامناسب در بروز آلزایمر تأثیر دارند.

2_ دمانس عروقی:

دمانس عروقی، نوع شایع دمانس پس از آلزایمر می‌باشد که حدود 10% کل بیماران دمانس را دربر می‌گیرد. پارگی یا مسدود شدن عروق مغزی، نرسیدن غذا و اکسیژن به سلول‌های عصبی مغز و از بین رفتن آنها دلایل بروز این نوع دمانس است. نشانه‌های بیماری در این نوع دمانس امکان دارد به‌صورت پلکانی بوده و هر علامت به صورت ناگهانی بروز یابد.
بیشتر مبتلایان دمانس عروقی، از عوارض و بیماری‌های دیگری مانند فشار خون، دیابت و میزان بالای کلسترول رنج می‌برند و بسیاری از آنها، دخانیات مصرف می‌کنند. این نوع دمانس در سنین سالمندی شایع‌تر است، ولی امکان بروز آن در سنین زیر 60 سال هم وجود دارد. بروز عوارض و اختلال در این بیماران متفاوت است. علاوه بر اختلال در قضاوت و توان تصمیم‌گیری در کارهای معمول روزانه، عوارض فیزیکی مانند اختلال در راه رفتن، بی‌حسی یک طرف صورت یا یک نیمه از بدن و فلج شدن ممکن است در فرد بیمار بروز کند. تعداد سکته‌ها و محل ایجاد آسیب‌های عروقی و شدت به وجود آمدن آنها، می‌تواند به‌طور مستقیم بر میزان توان فیزیکی و فکری بیمار مؤثر باشد.

۳ـ دمانس لوب پیشانی_گیجگاهی (FTD):

مغز انسان مانند کره‌ی جغرافیا است و دارای مناطق قاره‌ه‌مانند ولی به هم پبوسته به نام لوب‌های مغزی می‌باشد. دو لوب اصلی در قسمت‌های قدامی و طرفی وجود دارند که به آنها به ترتیب لوب های پیشانی و آهیانه‌ای گفته می‌شود. لوب‌های پیشانی مرکز برنامه‌ریزی، توجه، قضاوت و تمام چیزهایی است که فرق ما انسان‌های متمدن و پیشینیانمان را مشخص می‌کند. وظیفه اصلی لوب‌های آهیانه‌ای، کمک به ذخیره‌ سازی حافظه و همچنین نگهداری گنجینه‌ی لغات ما می‌باشد.
آغاز از بین رفتن سلول‌های عصبی در دمانس لوب پیشانی_گیجگاهی، در این دو قسمت اصلی مغز اتفاق می‌افتد و با پیشرفت بیماری، به سایر قسمت‌ها گسترش پیدا می‌کند. دمانس لوب پیشانی_گیجگاهی، به‌طور معمول در سنین 50 و 60 سالگی اتفاق می‌افتد، ولی در سنین 21 سالگی و 80 سالگی نیز دیده شده‌ است.

شایع‌ترین انواع بیماری دمانس لوب پیشانی_گیجگاهی (FTD):

شایع‌ترین انواع بیماری دمانس

فرونتال واریانت (Frontal variant)
این نوع از زوال عقل، رفتار و شخصیت فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

زبان‌پریشی پیش‌رونده‌ی اولیه (Primary progressive aphasia)
زبان‌پریشی یا آفازی، به معنی مشکل در برقراری ارتباط می‌باشد. این نوع آفازی خود به دو گروه تقسیم می‌شود:
• آفازی پیش‌رونده‌ی کلامی که باعث ضعیف شدن توانایی سخن گفتن می‌شود.
• آفازی معنایی که توانایی فهم زبان و استفاده از آن را دچار مشکل می‌کند.
بروز دمانس پیشانی-گیجگاهی عامل مشخصی ندارد، پژوهشگران جهش‌های ژنتیکی را به عنوان عامل برخی از انواع آن درنظر می‌گیرند. ساختار سلول‌های مغز برخی از بیماران مبتلا به این بیماری حاوی مقادیر غیر‌طبیعی پروتئین می‌باشد.

۴ـ دمانس مختلط:

حدود 10% مبتلایان به بیماری دمانس بیش از یک نوع دمانس را تجربه می‌کنند، که به آن دمانس مختلط گفته می‌شود. حضور همزمان آلزایمر و دمانس عروقی، شایع‌ترین دمانس مختلط شناخته شده است.

5_ دمانس با اجسام لویی : (ِDLB)

لویی‌ بادی رسوبات پروتئین هستند که به‌ صورت میکروسکوپی در مغز بعضی از افراد وجود دارند و به نام کاشف این اجسام نامگذاری شد‌ه‌‌اند، دلیل مبتلا بودن فرد به DLB ، رسوب همان پروتئین‌های مذکور در بخشی از مغز است که کورتکس نامیده می‌شود.
این نوع دمانس، در سنین سالمندی بیشتر دیده شده ولی ممکن است در سنین زیر 60 سالگی نیز اتفاق بیفتد. اکثر این بیماران مشکلات حافظه و تفکر که در آلزایمر هم وجود دارد روبه‌رو هستند. دمانس لویی بادی توانایی فکر کردن، استدلال و تحلیل اطلاعات را دچار اختلال می‌کند، که ممکن است توانایی شخصیت، حرکت و حافظه‌ی فرد هم درگیر شود.

خصوصیات اصلی دمانس لویی:

خصوصیات اصلی دمانس لویی
• سطح هوشیاری: اولین خصوصیت این است که، سطح ذهنی و هوشیاری بیمار در طول روز و یا هفته دچار تغییر می‌شود. به طوری که بیمار در برخی زمان‌ها کاملا طبیعی به‌نظر می‌رسد و گاهی کاملا به اختلالات ذهنی دچار است.
• توهمات بینایی: بروز توهمات بینایی به صورت دیدن حیوانات و اشخاص، دومین خصوصیت دمانس لویی می‌باشد. بیمار امکان دارد در عالم توهم، اشیا، نزدیکان و حیواناتی را به‌وضوح ببیند و با آنها صحبت کند که سال‌ها قبل فوت کرده‌اند و یا وجود خارجی ندارند.
• علایمی مانند پارکینسون: وجود علایمی شبیه به بیماری پارکینسون، سومین خصوصیت دمانس لویی ‌بادی می‌باشد. ممکن است در تشخیص با بیماری پارکینسون اشتباه گرفته شود، به همین دلیل مراجعه به پزشک متخصص الزامی است.
• حساسیت به داروهای ضد روان پریشی: حساسیت به برخی داروها خصوصاً داروهای ضد‌روان‌پریشی، چهارمین خصوصیت دمانس لویی است. مصرف دوزهای خیلی کم این داروها توسط این بیماران، ممکن است عوارضی را ایجاد کنند که معمولا در بقیه بیماران در دوزهای بالا بروز می‌کند.

۶ـ دمانس پیش‌رونده‌ی سریع:

بیشتر موارد دمانس، دارای سیری کند و چندین ساله هستند. ولی عوامل بیماری‌زایی وجود دارد که می‌تواند بیمار را با تابلوی دمانس، در عرض چند ماه کاملا از پا بیندازد. فهرست این بیماری‌ها بسیار گسترده است و عوامل متابولیک مانند کم‌کاری تیروئید، عوامل عفونی مانند جنون گاوی و HIV و یا کمبود ویتامین‌ها و ریز‌مغزی‌ها را شامل می‌شود.


[ بازدید : 119 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما :
]

آیا افسردگی با مشکلات موجود در روابط جنسی در ارتباط است؟

چهارشنبه 18 دی 1398
13:59
دکتر سید حسین آقا میری

آیا افسردگی با مشکلات موجود در روابط جنسی در ارتباط است؟

افراد زیادی در سرتاسر دنیا به افسردگی دچار هستند و از عواقب ناخوشایند آن رنج می‌برند. ارتباط افسردگی و رابطه جنسی یک ارتباط یک‌طرفه نیست و در واقع و این دو متغیر بر یکدیگر اثرگذار هستند. اثرات ناخوشایندی که می‌تواند بر جنبه‌های مختلفی از زندگی آن‌ها تاثیر داشته باشد. افسردگی و درمان‌های مربوط به آن گاهی می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در سلامت جنسی شما شود. با این حال برای حل هر دوی این مشکلات، همچنان امید وجود دارد. چرا که درمان یکی از آن‌ها معمولا درمان دیگری را در پی خواهد داشت. گرچه لازم است بدانیم که پیدا کردن نقطه تعادل درست، ممکن است زمان‌بر باشد.

ارتباط افسردگی و رابطه جنسی

افسردگی در جوامع امروزی بسیار شایع است. بر اساس آمار و اطلاعات مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در آمریکا از هر بیست نفر فرد بالای ۱۲ سال، یک نفر از نوعی افسردگی رنج می‌برد و همچنین طبق گزارش موسسه ملی سلامت روانی این نرخ در زنان رو به افزایش است. حقیقت این است که هر فردی با هر سن و شرایطی امکان دارد این بیماری را تجربه کند. از انواع افسردگی می توان موارد زیر را نام برد.
• افسردگی روانی
• اختلال افسردگی مداوم ( که علائم آن ممکن است تا دو سال تداوم یابد)
• افسردگی پس از زایمان
اختلال دو قطبی
• اختلال عاطفی فصلی (که معمولا در ماه‌های زمستان بروز می‌کند.)
• افسردگی همراه با اختلالات اضطرابی
احساس افسردگی برای کسانی که با یکی از موارد بالا دست و پنجه نرم می‌کنند، چیزی بیشتر از احساسی نامطلوب است، زیرا هر یک از موارد بالا علائم متنوعی از جمله مشکلات مرتبط با سلامت جنسی آن‌ها را در پی خواهد داشت. در ادامه مقاله، به ارتباط افسردگی و رابطه جنسی پرداخته شده و همچنین راهکارهایی برای بهبود روابط ارائه شده است.

علائم و تفاوت‌های جنسیتی

ارتباط افسردگی و رابطه جنسی کاملاً اثبات شده ‌است. افسردگی در هر دو جنسیت ، هم مردان و هم زنان، منجر به بروز مشکلات جنسی در آن‌ها می‌شود. اما همچنان تفاوت‌هایی در بین آن‌ها موجود است.

علائم و تفاوت‌های جنسیتی

ارتباط افسردگی و رابطه جنسی در زنان

طبق تحقیقات موسسه ملی سلامت روان درصد بالایی از افسردگی در زنان، با تغییرات هورمونی آن‌ها ارتباط دارد. در نتیجه‌ی این قضیه، زنان بیشتر از مردان به افسردگی دچار می‌شوند. از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• بعد از زایمان
• قبل از عادت ماهیانه و در طول آن
• در دوران قبل از یائسگی و در طول آن
• هنگامی که کار، خانه و زندگی خانوادگی را تسخیر می‌کند.
این که زنان احساس ناخوشایند بی‌حالی افسردگی را داشته باشند بسیار محتمل است و این باعث کم شدن احساس اعتماد به نفس در آنها می‌شود. در نتیجه این احساسات، زندگی جنسی و روابط جنسی آن‌ها را بسیار تحت تأثیر قرار خواهد داد. با افزایش سن زنان ، بعضی از فاکتورهای جسمی می‌توانند باعث کاهش لذت یک رابطه‌ی جنسی شده و یا حتی در بعضی موارد آن را دردناک کنند. تغییرات در دیواره واژینال، ممکن است یکی از این تغییرات محسوب شود. از دیگر موارد می توان به پایین آمدن سطح استروژن اشاره کرد. در صورت جدی نگرفتن فاکتورهای ذکر شده، امکان ابتلا به افسردگی زیاد می‌شود. به همین دلیل بهتر است پس از مشاهده علائم افسردگی به متخصص مراجعه کنید.

ارتباط افسردگی و رابطه جنسی در مردان

عزت نفس پایین، اضطراب و احساس گناه، از دلایل شایع اختلال نعوظ در مردان می‌باشد و همه‌ی این موارد می‌تواند نشانه‌هایی از افسردگی محسوب شود. اما این اختلالات به صورت طبیعی با افزایش سن و سطح استرس نیز بروز می‌کند. موسسه ملی سلامت روان توضیح داده است که احتمال بیشتری وجود دارد که مردان فعالیت‌های جسمی خود در دوره‌ی افسردگی را کمتر کنند، این می‌تواند به این معنی باشد که جذابیت رابطه‌ی جنسی برای آن‌ها از بین برود.
در مردان، داروهای ضد افسردگی مستقیماً با ناتوانی جنسی در ارتباط است. تأخیر در ارگاسم و یا زود انزالی نیز از دیگر مشکلات احتمالی می‌باشد. داشتن مشکلاتی در زمینه سلامت جنسی، هم در زنان و هم در مردان ، به پیدایش علائم افسردگی در آن‌ها منجر خواهد شد که این به نوبه‌ی خود قادر است چرخه‌ی افسردگی و اختلال عملکرد جنسی را طولانی‌تر کند.

دلایل و عوامل خطر

دلایل و عوامل خطر

افسردگی ناشی از عدم تعادل هورمون‌های شیمیایی در مغز می‌باشد و این می تواند در نتیجه‌ی مسائل ژنتیکی و یا هورمونی بروز دهد. همچنین افسردگی می تواند در کنار بیماری‌های دیگر نیز اتفاق بیفتد. دلیل به وجود آمدن این افسردگی اهمیتی ندارد ، مهم این است که بدانیم این بیماری می‌تواند علائم فیزیکی و روانی بسیار زیادی را در افراد به‌وجود بیاورد. از دیگر علائم معمول افسردگی، موارد زیر را می‌توان نام برد:
• کاهش علاقه و انگیزه نسبت به انجام فعالیت‌های موردعلاقه
• احساس ناراحتی مداوم
• احساس درماندگی و گناه
• خستگی و بی‌خوابی


[ بازدید : 108 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما :
]

صدابیزاری یا میسوفونیا

يکشنبه 15 دی 1398
11:39
دکتر سید حسین آقا میری

صدابیزاری یا میسوفونیا

میسوفونیا اختلالی است که در آن افراد نسبت به صداهای معمولی مانند جویدن غذا و یا حتی نفس کشیدن، حساسیت شدید دارند و گاهی دچار خشم و نفرت می‌شوند. برخی از صداها مثل صدای بلند دزدگیر اتومبیل به طور معمول آزاردهنده هستند، اما مبتلایان به اختلال میسوفونیا به هر نوع صدایی حساسیت دارند.

بررسی مواردی که با اختلال میسوفونیا در ارتباط است:

واکنش‌های احساسی و جسمی به صداهای معمولی، امکان دارد به احساس ترس،‌ اضطراب و یا خشم منجر شود. داشتن اطلاعات کافی در رابطه با این اختلال می‌تواند از پیشروی مشکل جلوگیری کند.

آنچه درمورد میسوفونیا باید بدانید:

مبتلایان به میسوفونیا به علت واکنش‌های قوی و تندی که دارند گاهی اوقات قادر به داشتن یک زندگی طبیعی نیستند. و این در حالی است که میسوفونیا یک اختلال بهداشتی در نظر گرفته شده و گزینه‌های درمانی آن هنوز محدود هستند.

درمان اختلال میسوفونیا:

درمان اختلال میسوفونیا

متأسفانه هیچ درمان و یا داروی خاصی برای این اختلال کشف نشده. تقلید صداهای توهین‌آمیز یکی از پاسخ‌های ناخودآگاه بوده که بعضی از افراد در مواقع تحریک توسط صداها، انجام می‌دهند. این تقلید، امکان دارد شرایط ناراحت کننده‌ای را ایجاد کند.

نکته‌هایی برای مدیریت حساسیت صدا:

  • پوشیدن گوش‌بند در جهت کاهش نفوذ صدا
  • گوش دادن به موسیقی با استفاده از هدفون، برای از بین بردن صداهای جانبی
  • آرامش داشتن، استراحت کردن و تمرین مراقبت‌های در جهت کاهش استرس
  • کاملاً واضح و در آرامش مشکل خود را برای دوستان و عزیزان خود مطرح کنید.
  • در صورت امکان، از قرار گرفتن در محیط‌های شلوغ خوددرای کنید.
  • انتخاب صندلی‌های مناسب در اماکن عمومی مانند مترو، برای ایجاد فاصله

برخی از نشانه‌های اختلال میسوفونیا

کلیدی‌ترین ویژگی این اختلال، واکنش‌های شدید مانند خشم یا نفرت، نسبت به افراد عامل صدا می‌باشد. برخی از صداهای موجود در محیط اطراف، برای برخی افراد فقط آزاردهنده هستند، در حالی که در افرادی دیگر موجب خشم، نفرت و برانگیختگی می‌شوند.

این اختلال در هر سنی از مردان و زنان ممکن است اتفاق بیفتد، هر چند که اغلب نشانه‌های آن در اواخر دوران کودکی یا در اوایل نوجوانی بروز می‌کنند. نشانه‌ی اولیه‌ی آن در بیشتر موارد از یک صدای خاص آغاز و به تدریج صداهای تحریک‌کننده‌ی دیگری نیز به آن اضافه می‌شود.

مبتلایان به اختلال میسوفونیا به تدریج از واکنش‌های بیش از حد خود نسبت به صداها آگاه می‌شوند و شدت احساسات آن‌ها به حدی می‌رسد که کنترل خود را از دست خواهند داد.

همانطور که گفته شد این افراد به صداها، حتی تلفن همراه حساسیت داشته و بیشتر از دیگران مستعد دچار شدن به علائم افسردگی، اضطراب و عصبانیت می‌باشند.

طبق مطالعات صورت‌گرفته، مبتلایان به بیماری میسوفونیا علاوه بر واکنش‌های عاطفی، اغلب تجربه‌ی برخی از واکنش‌های فیزیکی را نیز دارند، این واکنش‌ها عبارتند از:

  • تنگی عضلات
  • احساس فشار در تمامی قسمت‌های بدن به خصوص قفسه سینه
  • افزایش فشار خون
  • افزایش دمای بدن
  • تپش قلب

عوامل شایع ایجادکننده‌ی میسوفونیا:

عوامل شایع ایجادکننده‌ی میسوفونیا

برخی صداها بیشتر موجب برانگیختگی این افراد می‌شوند. موارد نام‌برده شده در زیر، توسط محققان رایج‌ترین عوامل میسوفونیا شناسایی شده‌اند:

  • جویدن غذا که برای 81 درصد از افراد مبتلا آزاردهنده است.
  • نفس کشیدن یا صدای بینی که برای 64.3 درصد از افراد آزاردهنده است.
  • صدای تلفن همراه که 59.5 درصد افراد را آزرده می‌کند.

رابطه‌ی اختلال میسوفونیا با بیماری اوتیسم

از آنجایی که معمولاً کودکان مبتلا به اوتیسم در معرض تحریک‌های حساسیتی قرار گرفته‌اند، گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر وجود آسیب‌شناسی و بیماری اوتیسم موجود است. به هر صورت برای تایید ارتباط این موارد، زمان بیشتری مورد نیاز است.

میسوفونیا به عنوان یک بیماری مزمن و اختلال اولیه درنظر گرفته می‌شود، بدین معنی که پیشرفت آن در ارتباط با شرایط دیگر نیست.

میسوفونیا و سیستم شنوایی

شباهت بسیاری بین میسوفونیا و وزوز گوش وجود دارد، در نتیجه برخی از محققان بر این باورند که این اختلال با اتصال فوقانی بین سیستم‌های شنوایی و مغز در ارتباط می‌باشد.

با استفاده از تصویربرداری MRI، مطالعه‌ای در جهت تجزیه و تحلیل مغز افراد مبتلا به اختلال میسوفونیا صورت گرفته و بر اساس آن تشخیص داده شد که برخی صداها می‌توانند بخشی از مغز را که مسئول پردازش احساسات است تحت تاثیر خود قرار دهند.

سلول‌های عصبی افراد مبتلا به میسوفونیا، در بخش‌های خاصی از مغز myelination بالاتری نسبت به افراد متوسط ​​دارد و این امر قادر است سطح بالاتری از اتصال آ‌ن‌ها را افزایش دهد.

روش‌های تشخیص :

روش‌های تشخیص

DSM-5 منبع اصلی برای تشخیص اختلالات روانی در ایالات متحده می‌باشد و از بین نرفته است. این از لحاظ فنی، بدان معنا است که فرد، خود توانایی تشخیص این بیماری را ندارد.

با این حال، شبکه بین‌المللی میسوفونیا، شبکه ارائه‌دهنده خود با طیف وسیعی از متخصصان، از جمله متخصص مغز و اعصاب،‌ شنوایی و روانپزشکان علاقه‌مند و فعال، گسترش داده است.

مدیریت اختلال:

مبتلایان به میسوفونیا اکثراً کمتر تمایل به حضور در اجتماع را دارند. زیرا این کار مسبب مشکلاتی در آنها می‌شود. اطرافیان آن‌ها در اکثر مواقع تلفن همراه را از آن‌ها پنهان کرده و به هنگام استفاده آن را بی‌صدا می‌کنند، بنابراین ااین بیماران بیشتر به ملاحظه و پشتیبانی افراد نزدیک خود نیازمندند، نزدیکان همیشه نقش بسیار مهمی را در بهبود فرد دارند از آنها انتظار می‌رود این مسئله را درک کنند که پیش آمدن چنین شرایطی امکان دارد برای هر کسی شدنی است و عمدی در کار نیست.

سازمان بین‌المللی میسوفونیا Misophonia International به دنبال ارائه اطلاعات مفید در این زمینه و برای کسانی که درگیر این شرایط هستند، می‌باشد. این سازمان در حال برنامه‌ریزی برای انجام آزمایشات گوناگونی بوده تا روش‌های درمانی بهتری برای این اختلال کشف شود. مسلماً در آینده از نتایج آزمایشات بر روی این اختلال بیشتر می‌شنویم.


[ بازدید : 120 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما :
]

تولد دردناک‌، زندگی کوتاه با بیماری تی‌ساکس

شنبه 14 دی 1398
14:48
دکتر سید حسین آقا میری

تولد دردناک‌، زندگی کوتاه با بیماری تی‌ساکس

بیماری تی ساکس نوعی اختلال در سیستم اعصاب مرکزی می‌باشد. مجموع بخش‌های مختلف مغز (مثل مخچه، مخ و ساقه‌ی مغزی) و نخاع را سیستم اعصاب مرکزی می‌گویند. این بیماری یک اختلال نورودژنراتیو می‌باشد که بیشتر نوزادان دچار آن می‌شوند. بیماری‌هایی که تخریب سلول‌های عصبی یا نورون‌های بدن را درپی دارند نورودژنراتیو می‌گویند. متاسفانه بیماری تی ساکس در نوزادان همیشه به مرگ منجر می‌شود. این بیماری در بزرگسالان و نوجوانان نشانه‌های خفیف‌تری دارد و البته به‌ندرت اتفاق می‌افتد.

نشانه‌های بیماری تی ساکس در نوزادان

معمولاً در رحم و قبل از تولد، پروسه‌ی تخریب اعصاب در نوزادان مبتلا به این بیماری آغاز می‌شود. در اکثر موارد، در سنین ۳ تا ۶ ماهگی علائم خود را نشان می‌دهند. این بیماری بسیار سریع پیشرفت کرده و معمولاً کودک تا سن ۴ یا ۵ سالگی بیشتر دوام نمی‌آورد.

تی ساکس نوزادان

علایم تی ساکس نوزادان

  • کوری پیشرونده
  • ناشنوایی
  • افزایش میزان جهش‌های ناگهانی
  • تشنج
  • ضعف عضلات
  • سفتی یا اسپاسم عضلات
  • از کار افتادن یا فلجی عضلات
  • کاهش نرخ رشد جسمی
  • تاخیر رشد فکری و اجتماعی
  • نقاط قرمز در ناحیه‌ی ماکولا یا لکه‌ی زرد چشم (ناحیه‌ی بیضی شکل در نزدیک مرکز شبکیه‌ی چشم)

علائم اورژانسی

اگر کودک به تشنج یا تنگی نفس دچار شد، هرچه سریع‌تر باید به اورژانس مراجعه کرده یا با مرکز فوریت‌های پزشکی (۱۱۵) تماس برقرار کنید.

انواع بیماری تی ساکس و نشانه‌ها

انواع بیماری تی ساکس و نشانه‌ها

علاوه بر تی ساکس نوزادان، این بیماری به شکل‌های دیگری نیز بروز می‌کند. از انواع دیگر این بیماری می‌توان تی ساکس نوجوانی، مزمن و تی‌ساکس بزرگسالان را نام برد که از تی ساکس نوزادی نادرتر و همچنین خفیف‌تر هستند.

افرادی که به تی ساکس نوجوانی یا جوانی دچار می‌شوند، نشانه‌های بیماری را اغلب بین سنین ۲ تا ۱۰ سالگی نشان می‌دهند و اکثرا تا سن ۱۵ سالگی بیشتر دوام نمی‌آورند.

نشانه‌های تی ساکس مزمن تا سن ۱۰ سالگی بروز می‌کند. ولی روند پیشرفت بیماری از سایر انواع آن کندتر می‌باشد. نشانه‌هایی مانند کرامپ‌ها یا گرفتگی‌های عضلانی، مشکل تکلم و لرزش (ترمور) در تی ساکس مزمن بسیار شایع هستند. امید به زندگی در این افراد به سرعت پیشرفت بیماری بستگی دارد. ولی برخی از مبتلایان به طور طبیعی عمر می‌کنند.

تی ساکس بزرگسالان از تمام انواع این بیماری خفیف‌تر می‌باشد. نشانه‌های بیماری اغلب در دوران جوانی یا نوجوانی بروز می‌کنند. مبتلایان به تی ساکس بزرگسالان، معمولاً دارای علائم زیر هستند:

  • مشکلات حرف زدن مثل لکنت یا نامفهموم بودن ادای کلمات
  • ضعف عضلانی
  • مشکلات حافظه
  • ترمور (لرزش فک، دست و دیگر قسمت‌های بدن)
  • راه رفتن بدون تعادل

شدت نشانه‌ها و همچنین طول عمر بیماران مبتلا به تی ساکس بزرگسالی، به شرایط بیماری بستگی دارد.

علت بیماری تی ساکس

علت بیماری تی ساکس

یک نقص ژنی در کروموزوم شماره‌ی ۱۵ منجر به این بیماری می‌شود. این نقص ژنی منجر به ناتوانی بدن در ساخت پروتئین هگزوسامینیداز A که از مهم‌ترین پروتئین‌های مهم سیستم عصبی است، می‌شود. با فقدان این پروتئین، مواد شیمیایی مخربی به نام گانگلیوزیدها در سلول‌های عصبی مغز انباشته شده و منجر به تخریب آن‌ها می‌شوند.

تی ساکس یک بیماری ارثی می‌باشد. الگوی وراثت این بیماری به شکل مغلوب است و این بدان معنا است که در بدن ما از هر ژن، دو نسخه موجود است. یکی را از مادر و دیگری را از پدر دریافت می‌کنیم. وقتی الگوی وراثت یک بیماری به شکل مغلوب باشد، یعنی باید هر دو نسخه‌ از یک ژن، دارای نقص باشند تا به بیماری مبتلا شویم.

اگر یکی از نسخه‌ها سالم و دیگری داری نقص باشد، ابتلا به بیماری منتفی است. چون ژن سالم، اثر ژن خراب را خنثی می‌کند. به افرادی که دارای یک ژن سالم و یک ژن خراب هستند، ناقل می‌گویند. یعنی خودشان مشکلی ندارند ولی توانایی انتقال ژن ناسالم را به فرزند خود دارند. به این ترتیب برای ابتلا به تی ساکس، پدر و مادر باید ناقل بیماری بوده یا به بیماری مبتلا باشند.

ابتلا و تشخیص بیماری تی ساکس

این بیماری در بین یهودیان اشک‌نازی بیشتر شایع است. افرادی که اجدادشان یهودیان شرق یا مرکز اروپا بودند، ریسک ابتلا به این بیماری را دارند. تقریباً ۱ نفر از هر ۳۰ نفر یهودی اشک‌نازی، ناقل بیماری می‌باشد.

هیچ راهی برای پیشگیری از تی ساکس موجود نیست. می‌توانید با استفاده از آزمایش ژنتیک پیش از بارداری، از ناقل نبودن خود اطمینان حاصل کنید. یا با استفاده از آزمایش‌های ژنتیک دوران بارداری، مطمئن شوید که نوزاد شما به این بیماری مبتلا نیست. روش‌های CVS و آمنیوسنتز برای شناسایی بیماری در جنین کاربرد دارند.

اغلب بین هفته‌های ۱۰ تا ۱۲ بارداری روش CVS انجام می‌شود و از طریق واژن یا شکم نمونه‌ای از سلول‌های جفت برداشت می‌شود. آمنیوسنتز هم بین هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ بارداری انجام شده و برداشت نمونه از مایع اطراف جنین، با استفاده از یک سوزن و از طریق شکم انجام می‌شود.

اغلب تشخیص بیماری در نوزادان با استفاده از معاینه و بررسی علایم صورت می‌گیرد. امکان دارد برای تشخیص، آنزیم‌های خون یا بافت‌های بدن نوزاد مورد بررسی قرار بگیرند. نقطه‌های قرمز رنگ در لکه‌ی زرد چشم نیز در معاینه‌ی چشم مشخص می‌شوند.

درمان بیماری تی ساکس

درمان بیماری تی ساکس

متاسفانه هنوز درمانی برای تی ساکس موجود نیست. معمولاً براساس روش‌های مراقبتی که در کاهش شدت علائم و بهبود شرایط کودک موثر‌ند درمان انجام می‌شود. از جمله مراقبت‌های درمانی تی ساکس می‌توان داروهای ضد تشنج، مسکن، لوله‌های غذارسانی، فیزیوتراپی و مراقبت از ریه برای کاهش جمع شدن مایع مخاطی را نام برد.


[ بازدید : 112 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما :
]

زوال عقل و چالش‌های زندگی

پنجشنبه 12 دی 1398
15:26
دکتر سید حسین آقا میری

زوال عقل و چالش‌های زندگی

نشانه‌های زوال عقل:

فرد مبتلا به دمانس، به دلیل از دست دادن حافظه، ریسک دچار شدن به هر کدام از علائمی که در ادامه فهرست شده‌اند را دارد. برخی از علائم را خود فرد و برخی دیگر را مراقبین یا پزشکان شناسایی می‌کنند. آکادمی پزشکان خانواده ایالات متحده نشانه‌های زیر را در ژورنال پزشکی خانواده آمریکا منتشر کرده است.

  • مشکل داشتن در انجام کارهای روزمره – مثلاً پختن غذا
  • از دست دادن حافظه‌ی کوتاه‌مدت و عدم توانایی در ساختن خاطرات جدید – مثلاً مطرح کردن مکرر یک سؤال
  • سردرگمی – مثلاً گم‌شدن در محله‌های آشنا‌ یا خیابان محل زندگی
  • مشکل در ارتباط برقرار کردن – به سختی حرف زدن،‌ فراموش کردن کلمات ساده یا استفاده‌ی غلط از کلمات
  • تغییرات خلق‌و‌خو – تغییرات بدون دلیل و ناگهانی در اخلاق و بینش فرد
  • قرار دادن اشیاء در جای اشتباه – فراموش کردن وسایلی که روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند کیف پول، کلید و غیره
  • تغییرات شخصیت – امکان دارد شکاک، زودرنج و یا ترسو شوند.
  • از دست دادن ذوق و علاقه – نشان دادن علاقه‌ و انگیزه‌ی کمتر برای شروع یک کار یا فعالیتی دوست‌داشتنی
  • اختلال در تفکرات انتزاعی – مثلاً برنامه‌ریزی‌های مالی
  • با افزایش سن بیمار، علایم زوال عقل نیز وخیم‌تر خواهند شد.

مراحل زوال عقل

دمانس تقریباً چهار مرحله دارد:

۱ـ اختلال شناختی خفیف: فراموشی عمومی اصلی‌ترین نشانه‌ی آن می‌باشد. این اختلال در بسیاری از افراد مسن قابل رؤیت است، اما لزومی ندارد اختلال شناختی خفیف تا حد زوال عقل پیشروی کند.

۲ـ زوال عقل خفیف: مبتلایان به دمانس خفیف، به اختلالات شناختی دچار می‌شوند که می‌تواند زندگی روزمره‌ی آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.

نشانه‌های این اختلال عبارتند از: سردرگمی، فراموشی، گم‌شدن، تغییرات شخصیتی و مشکل در انجام وظایف.

۳ـ زوال عقل متوسط: در دمانس متوسط فعالیت‌های عادی و زندگی روزمره با چالش بیشتری روبرو می‌شوند و امکان دارد بیمار برای انجام کارهای خود به کمک نیازمند باشد. علایم این اختلال شبیه به زوال عقل خفیف اما کمی وخیم‌تر است. امکان دارد فرد مبتلا برای شانه کردن موها و یا پوشیدن لباس نیازمند به کمک باشد. همچنین امکان دارد تغییرات قابل‌توجهی در شخصیت فرد به‌وجود آید. برای مثال بدون دلیل مشخصی مضطرب یا شکاک شود. اختلالات خواب نیز در این وضعیت پیش‌بینی می‌شود.

۴ـ زوال عقل شدید: در این مرحله نشانه‌ها به طور قابل‌توجهی حادتر شده، ممکن است فرد مبتلا به‌طور کامل توانایی برقراری ارتباط را از دست بدهد و به مراقبت دائمی نیازمند باشد. گاهی حتی انجام کارهای ساده‌، مانند بالا نگه داشتن سر یا نشستن غیرممکن می‌شود. از دست دادن کنترل ادرار هم در این وضعیت امکان دارد اتفاق بیفتد.

انواع زوال عقل

دمانس انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

  • زوال عقل با اجسام لویی: یک بیماری نورودژنراتیو یا تباهی عصبی می‌باشد که در آن ساختارهایی غیرطبیعی در مغز شکل می‌گیرند.
  • زوال عقل مخلوط: به شرایطی گفته می‌شود که بیمار به دو یا سه نوع دمانس مختلف، به صورت هم‌زمان مبتلا باشد. به عنوان مثال یک فرد امکان دارد به طور همزمان به زوال عقل عروقی و آلزایمر دچار شود.
  • بیماری هانتینگتون: این بیماری با نوعی خاص از حرکات غیرقابل‌کنترل بروز می کند، اما امکان دارد به دمانس نیز منجر شود.
  • بیماری آلزایمر: در آلزایمر، پلاک‌هایی بین سلول‌های مرده‌ی مغز قابل رؤیت است. همچنین درون سلول‌ها، ضایعاتی در‌هم‌تنیده را می‌توان دید. هردوی این ضایعات از تولید پروتیئن‌های غیرطبیعی توسط سلول‌های مغزی نشأت می‌گیرند. کاهش تعداد سلول‌های مغزی و ارتباطات عصبی و در پی آن کوچک شدن مغز، برای مبتلایان به آلزایمر اتفاق می‌افتد.
  • بیماری پارکینسون: این بیماری نیز به پیدایش اجسام لویی در مغز منجر می‌شود. اگرچه پارکینسون بیشتر به عنوان اختلال حرکتی منظور می‌شود، اما امکان دارد مسبب علایم زوال عقل نیز باشد.

اختلالات دیگر که به علایم زوال عقل منجر می‌شوند:

  • زوال عقل پیشانی-گیج‌گاهی که به بیماری پیک شناسایی می‌شود.
  • هیدروسفالی با فشار نرمال، زمانی بروز می‌کند که مایع مغزی-نخاعی اضافی در مغز انباشته شود.
  • آتروفی یا کاهیدگی قشریِ خلفی که تغییراتی شبیه به تغییرات آلزایمر در مغز ایجاد می‌کند. تفاوت این دو بیماری در محل ایجاد تغییرات در مغز می‌باشد.
  • سندرم داون باعث افزایش احتمال ابتلا به آلزایمر در جوانی می‌شود.

نشانه‌های اولیه

نشانه‌های اولیه‌ی زوال عقل عبارتند از:

  • تغییرات در حافظه‌ی کوتاه‌مدت
  • سخت بودن استفاده از کلمات درست
  • تغییرات در حالت روحی
  • سردرگمی
  • بی‌رغبتی و از دست دادن انگیزه
  • انجام کارهای تکراری
  • دشواری در انجام وظایف روزمره
  • جهت‌یابی ضعیف
  • مشکل در حفظ پیوستگی کلام – مثلاً در رعایت سیر داستانی به مشکل برمی‌خورند.
  • سختی در وفق دادن خود با تغییرات

دلایل زوال عقل

دمانس می‌تواند از بیماری‌های نورودژنراتیو یا مرگ سلول‌های مغز و تباهی عصبی پیشرونده باشد. تباهی به معنی تغییرات ناشی از بیماری در سلول‌ها، بافت یا اجزای سلولی می‌باشد که در نتیجه‌ی آن امکان دارد کارکرد سلول یا بافت دچار اختلال شود یا به‌طور کامل از کار بیفتد. به بیان ساده بیماری‌های نورودژنراتیو به مرگ پیشرونده و تدریجی سلول‌های مغزی منجر می‌شوند.

با این حال اینکه زوال عقل منجر به مرگ سلول‌های مغز می‌شود یا مرگ سلول‌ها این اختلال را به‌وجود می‌آورد، مشخص نمی‌باشد. در کنار بیماری‌های تباهی عصبی مانند سکته مغزی، آلزایمر، تومور مغزی و آسیب مغزی نیز قادرند منجر به زوال عقل شوند.

زوال عقل عروقی (دمانس انفارکت چندگانه) نوعی از زوال عقل می‌باشد که بر اثر مرگ سلول‌های مغزی به علت اختلالاتی مانند بیماری‌های عروق مغز مانند سکته‌ی مغزی ایجاد می‌شود. در این بیماری بخشی از مغز به انفارکت یا انفارکتوس دچار می‌شود. یعنی خون رسانی به آن بخش دچار اختلال شده و به دلیل کمبود اکسیژن سلول‌های مغزی از بین می‌روند.

دمانس ناشی از آسیب – زوال عقلی بعد از آسیب، با مرگ سلول‌های مغزی ناشی از صدمه به سر به طور مستقیم در ارتباط است.

برخی از انواع آسیب‌های مغزی، مخصوصاً آسیب‌های مداوم مانند صدمات احتمالی واردشده به سر ورزشکاران، امکان دارد به زوال عقل منجر شوند. یک آسیب مغزی منفرد نیز قادر است باعث افزایش ریسک ابتلا به زوال عقلی ناشی از تباهی عصبی مانند آلزایمر بشود، البته در این زمینه شواهد ضعیف هستند.

عواملی که می‌توانند منجر به زوال عقل شوند:

بیماری‌های پریونی – مانند بیماری کروتزفلد جاکوب یا بیماری جنون گاوی

عفونت HIVچگونگی آسیب به سلول‌های مغزی بر اثر ویروس HIV مشخص نیست؛ اما در بیماران مبتلا به HIV زوال عقل دیده شده است.

عوامل بازگشت پذیر با از بین بردن علت زمینه‌ای، برخی از انواع زوال عقل قابل بهبود هستند. افسردگی، تداخلات دارویی، ناهنجاری‌های تیروئیدی، کمبود ویتامین‌ها می‌توانند به دمانس برگشت پذیر منجر شوند.

تشخیص زوال عقل

در ارزیابی سلامت ادراکی و وضعیت حافظه، اولین قدم پاسخ به سوالات و انجام فعالیت‌هایی استاندارد تشخیصی می‌باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که زوال عقل بدون استفاده از آزمون‌های استانداردی که در ادامه خواهید خواند، قابل تشخیص نیست. با این وجود، تشخیص زوال عقل، ارزیابی‌های دیگری را نیز شامل می‌شود.

آزمون‌های ادراکی زوال عقل

آزمون‌های ادراکی یا شناختی زوال عقل، امروزه به طور گسترده استفاده می‌شوند و به عنوان روشی قابل‌اعتماد برای تشخیص زوال عقل مورد تأیید می‌باشند. طراحی این آزمون‌ها مربوط به دهه‌ی هفتاد میلادی می‌باشد و در حال حاضر به همان شکل و با ایجاد تغییرات اندکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. آزمون شناختی ده‌پرسشی یکی از آنها است. برخی از سوالات آن عبارتند از:

  • حدوداً ساعت چند است ؟
  • چند ساله هستی ؟
  • تاریخ تولد شما چیست ؟
  • تاریخ امسال چیست ؟

هر جواب صحیح دارای یک امتیاز است. نمره‌ی شش یا کمتر اختلالات ادراکی را نشان می‌دهد.

برخی از آزمون‌های ارزیابی روانی دارای پرسش‌هایی هستند که همراهان و خویشاوندان بیمار مجبور به پاسخ دادن به آنها هستند. آزمون ارزیابی شناختی پزشکان عمومی یا GPCOG یکی از این آزمون‌ها می‌باشد. این آزمون که انجام آن توسط پزشک ضروری است، می‌تواند اولین گام در ارزیابی سلامت روانی و تشخیص زوال عقل باشد.

همانطور که ذکر شد، سوالات بخش دوم باید توسط یکی از نزدیکان بیمار پاسخ داده شود. در این بخش پزشک متخصص سعی می‌کند تا از موارد زیر آگاه شود:

  • به کار بردن کلمات اشتباه یا دشواری در استفاده از کلمات صحیح
  • کاهش توانایی در به یادآوردن خاطرات و مکالمات اخیر
  • نیاز به کمک برای جابه‌جایی و تحرک بدون دلیل خاص (مثلاً آسیب جسمی)
  • دشواری در مدیریت مالی و داروهای مصرفی

اگر نتیجه‌ی این آزمون‌ اختلال حافظه یا فراموشی را نشان دهد، بررسی‌های استاندارد دیگری باید صورت گیرد. از جمله: سی تی اسکن مغز و آزمایش‌های خونی.

هدف از آزمایش‌های بالینی تشخیص یا رد دلایل قابل درمان فراموشی یا محدود کردن دلایل بالقوه بیماری می‌باشد. مثلاً مشاهده‌ی ضایعات یا بافت مرده در تصویر سی تی اسکن مغز نشان‌دهنده‌ی بیماری‌های تباهی عصبی مانند آلزایمر می‌باشد.

معاینه‌ی مختصر وضعیت روانی یا MMSE یکی از آزمون‌های ادراکی است که موارد زیر را تخمین می‌زند:

  • توانایی‌های زبانی
  • حافظه‌ی واژگان
  • درک زمانی و مکانی
  • مهارت‌های تجسم فضایی
  • محاسبه و دقت

MMSE در تشخیص زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر و همچنین تعیین شدت آن کاربرد دارد و همچنین تعیین می‌کند که آیا به درمان‌های دارویی نیاز هست یا خیر.

درمان‌ زوال عقل

مرگ سلول‌های مغزی برگشت ناپذیر می‌باشد. بنابراین برای زوال عقل ناشی از تباهی هیچ درمانی موجود نیست.
روش‌های مدیریت اختلالاتی مانند بیماری آلزایمر، بیشتر بر روی بهبودی نشانه‌ها و مراقبت از بیمار متمرکز هستند تا درمان علت اصلی بیماری. اما اگر علتی جز تباهی عصبی و به دلایل برگشت پذیر باعث بروز نشانه‌های زوال عقل باشد، جلوگیری از آسیب بیشتر به مغز یا توقف آسیب‌ها امکان‌پذیر است. دمانس‌های ناشی از کمبود ویتامین‌ها و عوارض دارویی، نمونه‌های برگشت پذیر بیماری زوال عقل می‌باشند.

کاهش علائم بیماری آلزایمر با استفاده از برخی داروها امکان پذیر است. چهار دارو با نام مهارکننده‌های کولین استراز وجود دارند که برای درمان آلزایمر کاربرد دارند:

  • گالانتامین (با نام‌های آلزامین، رمینیل و رمیفارم در ایران)
  • دونِپِزیل (با نام‌های تجاری آلزاکیم، رمودون در ایران)
  • تاکرین (که در ایران موجود نیست)
  • ریواستیگمین (با نام‌های تجاری ریواتکس و اگزلون در ایران)

داروی دیگری با نام ممانتین نیز برای درمان آلزایمر به کار می‌رود، این دارو مهار گیرنده‌های NMDA را در مغز برعهده دارد. گلوتامات ماده‌ای شیمیایی می‌باشد که به‌دنبال تحریک دردناک محیطی، در مغز آزاد می‌شود. گیرنده‌های NMDA محل اتصال گلوتامات هستند و مهار این گیرنده‌ها علائم بیماری آلزایمر را بهبود می‌دهد. ممانتین در ایران با نام‌های آلزانتین، مموروپ و آلزیکسا به فروش می‌رسد و امکان دارد به تنهایی یا همراه با داروهای مهارکننده کولین‌استراز مصرف شوند.

داروهای مهارکننده‌ی کولین استراز برای رفع علا‌ئم رفتاری بیماری پارکینسون نیز یاری‌رسان هستند.

مراقبت‌هایی برای بهبود کیفیت زندگی

«تمرین‌های مغزی» عملکرد ادراکی را افزایش داده و برای مقابله با فراموشی در مراحل اولیه‌ی بیماری آلزایمر راهگشا هستند. این تمرین‌ها شامل به‌کاربردن یادیارها و سایر ابزارهای یادآوری مانند برخی اپلیکشین‌های رایانه‌ای یا تلفن همراه می‌باشند. یادیارها کمک می‌کنند که میان مفاهیم جدید و مفاهیم موجود در مغز ارتباط برقرار ‌شود و از این رو به خاطر سپردن چیزهای مختلف آسان‌تر می‌شود.

پیشگیری از زوال عقل

عوامل مختلفی برای زوال عقل خطرساز هستند اما همچنان افزایش سن موثرترین آن‌ها است. دیگر عوامل خطرساز عبارتند از:

  • تصلب شرایین ( بیماری قلبی عروقی که به تنگی عروق منجر می‌شود)
  • مصرف نوشیدنی‌های الکلی و دخانیات
  • سطوح بالاتر از میانگین هوموسیستئین (نوعی آمینواسید)
  • سطوح بالای کلسترول بد یا LDL
  • اختلال شناختی یا ادراکی خفیف گاهی به زوال عقلی ختم می‌شود.
  • دیابت


[ بازدید : 166 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما :
]

طناب نخاعی و عواقب آسیب به آن

چهارشنبه 11 دی 1398
10:32
دکتر سید حسین آقا میری

طناب نخاعی و عواقب آسیب به آن

آسیب طناب نخاعی(SCI) ، آسیب به نخاع می‌باشد که قادر است ریشه‌های عصبی یا راه‌های فیبر میلین‌دار منتقل کننده‌ی سیگنال‌ها به مغز را دچار آسیب کرده و در پی آن، به از دست رفتن عملکرد حرکت یا حس منجر شود. بسته به رده‌بندی آسیب و شدت آن ، این نوع از آسیب ضربه‌ای یا تروماتیک ممکن است ماده‌ی خاکستری در بخش مرکزی نخاع را دچار آسیب کرده و به از بین رفتن سگمنتی اینترنورون‌ها و نورون‌های حرکتی منجر شود.
دلایل شایع آسیب نخاعی می‌تواند شامل تروما (صدمات ناشی از گلوله، تصادف رانندگی ، صدمات ناشی از ورزش، سقوط از بلندی و ارتفاع و غیره) و یا بیماری‌های مرتبط (اسپینابیفیدا، فلج اطفال یا پولیومیلیت، آتاکسی و غیره) باشد. ممکن است نخاع در اثر ضربه یا بیماری دچار آسیب شود. اغلب فشار وارد شده از مهره ‌ها به آسیب نخاع منجر می‌شود و در اثر این آسیب، نخاع ورم کرده یا به خونمردگی دچار شود. عفونت و یا بیماری های دیگر نیز امکان دارد همین آسیب‌ها را در پی داشته باشند. صرفاً قطع شدن نخاع منجر به آسیب شدید نمی‌شود.

هزینه‌ی درمان بیماران ضایعه نخاعی بسیار بالا است. که به سطح ضایعه وابسته است. بیماران با ضایعه‌ی کمری کم‌هزینه و بیماران با ضایعه‌ی گردنی پرهزینه‌تر می‌باشند و این بیماران بیشتر در رده‌ی سنی بین سنین ۱۵ تا ۶۰ سال قرار دارند. از عوارض این ضایعات می‌توان مشکلات ادراری، مشکلات حسی و حرکتی‌، ناتوانی‌های جنسی، مشکلات تنفسی، زخم های بستر و عفونت ها را نام برد. این ضایعات به دو شکل رخ می‌دهند؛ یا نخاع قطع می‌شود یا فاصله‌ای ایجاد می‌شود که این فضای خالی بر اثر خونریزی داخل نخاعی پر می شود. شکل دوم شایع تر است و بعد از جمع و جذب خونریزی، حفره ای ایجاد می‌شود که اجازه‌ی انتقال سیگنال‌ها را به سمت بالا و پایین نمی‌دهد. سلسله اعصاب مرکزی اساسا قادر به ترمیم نیستند و اگر سلسله اعصاب محیطی به سلسله اعصاب مرکزی در قسمت بالا رسانده شود توانایی ترمیم پیدا می‌کند.
به دنبال یک آسیب نخاعی ، رسیدن پیام ها از مغز به عضلات دچار مشکل می‌شود. بنابراین در حرکات ارادی فرد اختلال به وجود می‌آید.

انواع آسیب های طناب نخاعی:

  • آسیب های تروماتیک یا ضربه‌ای
  • آسیب های غیرتروماتیک یا غیرضربه‌ای

    آسیب‌های کامل و ناقص نخاعی

    اثرات آسیب طناب نخاعی به نوع و شدت ضایعه و سطح آسیب بستگی دارد. از نظر شدت ضایعه، تقسیم‌بندی آسیب‌های نخاعی به دو دسته‌ی کامل و ناقص صورت می‌گیرد. در آسیب کامل، در زیر سطح ضایعه هیچ گونه عملکرد حسی و حرکتی موجود نیست. هر دو طرف بدن به یک اندازه درگیر می‌شود. فقدان عملکرد حسی و حرکتی پایین‌تر از سطوح ضایعه مشخصه ضایعه‌ی کامل می‌باشد. آسیب کامل بیشتر به صدمات عروقی شدید، قطع عرضی نخاع، کشش ‌های طولی طناب نخاعی و یا فشارهای شدید به نخاع مرتبط است. در ضایعات کامل به دلیل قطع ارتباط نخاع با مغز ، ادراک حسی و کنترل حرکتی فرد دچار اختلال شده و در این موارد پیش‌آگهی جهت برگشت عملکرد حسی-حرکتی ضعیف می‌باشد. شواهد اخیر نشان می‌دهند که بازگرداندن عملکرد حرکتی در کمتر از ۵ درصد افراد گرفتار ضایعات کامل نخاعی امکان‌پذیر است. توجه داشته باشید که حتی در یک آسیب نخاعی کامل نیز امکان دارد قطع نخاع به ‌طور کامل صورت نگیرد. در بسیاری از موارد، فاصله‌ای که در نخاع وجود دارد، توسط خونریزی‌‌های داخل نخاعی پر شده و در پی آن حفره‌‌ای ایجاد می‌شود که اجازه‌ی انتقال سیگنال‌‌ها به سمت بالا و پایین را نمی‌دهد.

    در آسیب نخاعی ناقص، حفظ قسمتی از عملکردهای حرکتی یا حسی زیر سطح اولیه‌ی ضایعه امکان‌پذیر است. و همچنین در این آسیب، نخاع قادر به فرستادن و دریافت برخی پیام‌‌ها از مغز می‌باشد. بنابراین اشخاصی که به آسیب‌‌های ناقص دچار می‌‌شوند توانایی انجام برخی اعمال حسی و حرکتی را در پایین ناحیه‌ی آسیب‌دیده دارند. شواهد نشان می دهند که بازگرداندن عملکرد جنبشی یا حرکتی در بیش از ۹۵ درصد افراد گرفتار ضایعات ناقص نخاعی امکان‌پذیر است.

    انجمن آمریکایی آسیب نخاعی (ASIA) یک رده‌بندی بین المللی بر اساس پاسخ‌های نورولوژیکی آزمایش‌شده در هر درماتوم و کشش ده عضله‌ی کلیدی در هر طرف بدن مانند شانه (C4) ، خمش آرنج (C5) ، کشش مچ (C6) ، کشش آرنج (C7) ، خمش خاصره (L2) تعریف و مشخص کرده‌اند. آسیب طناب نخاعی ضربه‌ای یا تروماتیک توسط انجمن آمریکایی به پنج رده طبقه‌بندی می‌شود:

    • درجه A ضایعه نخاعی کامل را نشان می‌دهد که در آن هیچ عملکرد حسی یا حرکتی در سگمنت‌های خاجی (ساکرال S4-S5) موجود نیست.
    • درجه B ضایعه‌ی ناقص نخاعی را نشان می‌دهد که در آن عملکرد حسی وجود داشته اما عملکرد حرکتی در زیر سطح ضایعه وجود ندارد و سگمنت‌های خاجی S4_S5 را شامل می‌شود. این درجه مرحله‌ای گذرا بوده و اگر هرگونه عملکرد حرکتی در سطوح پایین‌تر از ضایعه بازگردانده شود ، درجه‌ی آسیب فرد به ضایعه ناقص حرکتی C یا D تبدیل خواهد شد.
    • درجه C نشان‌دهنده‌ی ضایعه‌ی ناقص نخاعی می‌باشد که در آن عملکرد و قدرت حرکتی در زیر سطح ضایعه وجود دارد و بیش از نیمی از عضلات کلیدی زیر سطح ضایعه، درجه‌ی عضله کمتر از ۳ را دارا هستند، که نشانه‌ی حرکت فعال است اما قدرت حرکتی قابلیت انجام کار را ندارد.
    • درجه D نشان‌دهنده‌ی ضایعه‌ی ناقص نخاعی می‌باشد که در آن عملکرد و قدرت حرکتی در زیر سطح ضایعه وجود داشته و حداقل نیمی از عضلات کلیدی زیر سطح ضایعه دارای درجه عضله‌ی۳ یا بیشتر می‌باشند. قدرت حرکتی توانایی انجام کار را دارد اما از حد طبیعی کمتر می‌باشد.
    • درجه E نشان‌دهنده‌ی عملکرد حرکتی و حسی نرمال می‌باشد و عملکرد اسفنکترها طبیعی است.
    • دیمیتریجکتیو یک درجه ی اضافی را پیشنهاد داد که آن را ضایعه‌ی دیسکامپلیت می‌نامند ، این ضایعه از لحاظ بالینی آسیب کامل بوده اما با شواهد نوروسایکولوژی تاثیرات مغزی موجود بر روی عملکرد طناب نخاعی زیر سطح ضایعه همراه است.

    سندرم‌های بالینی مرتبط با ضایعات ناقص نخاعی:
    • سندرم طناب مرکزی با از بین رفتن بیشتر عملکرد اندام‌های حرکتی فوقانی در مقایسه با اندام‌های حرکتی تحتانی همراه است.
    • سندرم بروان سکوارد از آسیب به یک سمت طناب نخاعی ناشی شده که به ضعف و از دست رفتن حس پروپریوسپشن در سمت آسیب و از دست رفتن حس درد و دما در سمت دیگر منجر می‌شود
    • سندرم طناب پیشین (قدامی) از آسیب به بخش قدامی طناب نخاعی ناشی می شود و باعث ضعف و از دست رفتن احساس درد و دما در زیر سطوح ضایعه شده اما حس پروپریوسپشن معمولا در قسمت خلفی نخاع حفظ می‌شود.
    • تابس دورسالیس از آسیب به قسمت خلفی طناب نخاعی ناشی شده ، که معمولا منشاء آن بیماری‌های عفونتی مانند سفلیس می‌باشد و به از دست دادن حس لامسه و حس پروپریوسپشن منجر می‌شود.
    • سندرم مخروط انتهایی ناشی از آسیب به نوک طناب نخاعی واقع شده در مهره ی L1 می‌باشد.
    • سندرم دم اسب، آسیب جدی طناب نخاعی نیست اما منجر به آسیب به ریشه‌های نخاعی در زیر مهره‌یL1 می‌شود.

    نشانه های آسیب نخاعی

    علاوه بر مختل شدن عملکرد حسی و حرکتی زیر سطح ضایعه، مبتلایان به ضایعات نخاعی، عوارض دیگری را نیز تجربه می‌کنند که در زیر ذکر شده.

    • مختل شدن دستگاه تنفسی
    • نقص عملکرد روده و مثانه ، مانند عفونت‌های مثانه و عفونت‌های ادراری
    • ناتوانی در تنظیم ضربان قلب ، فشار خون ، عرق کردن و اشکال در تنظیم دمای بدن
    • عملکرد جنسی نیز مرتبط با بخش های خارجی نخاع می‌باشد و اغلب بعد از آسیب، دچار اختلال می‌شود.
    • درد نوروپاتیک
    • اسپاستیسیتی (سفتی عضلات دست و پا و تشدید و افزایش رفلکس‌ها)
    • آتروفی عضلانی
    • عرق کردن، دیسرفلکسی اتونومیک یا افزایش غیر طبیعی فشار خون و دیگر پاسخ‌های اتونومیک به اختلالات درد یا حسی
    • سنگ کلیه و مثانه
    • پوکی استخوان (کمبود کلسیم) و تخریب استخوان
    • ترومبوز وریدی عمقی
    • زخم فشار (زخم بستر)

    دلایل بروز آسیب‌های نخاعی

    دلایل بسیاری مانند تومور، تروما، اختلالات ژنتیکی، ایسکمی و بیماری‌ها و آماس مغز استخوان به آسیب نخاعی منجر می‌شوند. آسیب در اثر تروما بیشتر شایع است. هر یک از این دلایل به الگوی متفاوتی از آسیب عصبی منجر می‌شود و الگوهای متفاوتی از فلج و آسیب عملکرد حسی را به همراه دارد.

    در صورت برخورد با فردی که مشکوک به آسیب کمر یا گردن است، اقدامات زیر را انجام دهید :

    • هرگز به حرکت دادن فرد آسیب دیده اقدام نکنید. در غیر این‌صورت امکان دارد بیمار به فلج دائمی و یا سایر عوارض جدی دچار شود.
    • هرچه زودتر با اورژانس تماس بگیرید.
    • بیمار را بی‌حرکت نگه دارید.
    • با گذاشتن حوله‌‌های سنگین ، بالش و یا حتی کیسه شن در دو طرف گردن بیمار، از حرکت گردن وی تا زمان رسیدن اورژانس جلوگیری به عمل آورید.
    • در صورت امکان، یک سری اقدامات اولیه مانند توقف هر گونه خونریزی در بیمار را انجام داده و در صورت هوشیار بودن بیمار، بدون حرکت دادن سر و گردن وی او را آرام کنید.

    درمانهای طولانی‌ مدت آسیب نخاعی

    پزشکان متخصص در درمان طولانی ‌مدت ابتدا برای رفع مشکلاتی تلاش می‌کنند که در اثر بی‌حرکتی طولانی‌مدت به وجود می‌آیند. مانند انقباضات عضلانی، زخم‌های بستر، جلوگیری از لخته‌های وریدی و بی‌اختیاری ادرار و مدفوع، علاوه بر این بیمار تحت توانبخشی هم قرار می‌گیرد. در طی سالیان اخیر تحقیقات زیادی در مورد ضایعات نخاعی انجام شده و ویلچرهای مدرن، داروها و استفاده از ابزارهای حساس کامپیوتری از جمله درمان‌‌هایی می‌باشند که برای بهبود حرکت در این بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

    یک روش نسبتاً جدید‌تر ، استفاده از ابزارهای تحریک الکتریکی و اعصاب مصنوعی می‌باشد. در این روش ، یک سری ابزارهای پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرند که برای انجام اعمال خود از تحریکات الکتریکی بهره می‌برند. برخی از این ابزارها در زیر پوست کاشته شده و به عنوان مکمل برای جایگزینی عملکردهای حسی و حرکتی ازدست‌رفته، به سیستم عصبی وصل می‌شود. بقیه‌ی این ابزارها در خارج از بدن قرار دارند.

    به این روش سیستم‌های تحریک الکتریکی عملکردی ‌ نیز می‌گویند. این سیستم‌ها محرک‌‌های الکتریکی را برای کنترل عضلات دست و پا به کار می‌برند و در نهایت به افراد دچار ضایعه نخاعی اجازه‌ی اعمالی نظیر راه ‌رفتن و ایستادن و یا برخی حرکات دست را می‌دهند. این سیستم‌‌ها از الکترودهای کنترل‌شونده توسط کامپیوتر تشکیل شده‌اند که یا در زیر پوست کاشته می‌شوند و یا به سطح پوست می‌چسبند.

    راه‌های کنترل بیماری :

    کاردرمانی

    ضایعه نخاعی به عنوان بیماری که روز به روز با گسترش زندگی ماشینی افزایش یافته، توجه ویژه ای را طلب می‌کند. این ضایعه در اکثر موارد به ناتوانی و معلولیت شدید منجر شده و زندگی روزمره را شدیداً تحت تاثیر قرار می‌دهد. گذشته از فاز حاد بیماری، که به درمان‌های دارویی و مراقبت‌های بهداشتی ویژه ای نیاز دارد ( این دوره بخش کوچکی از روند بیماری شخص را در بر می‌گیرد)، بقیه طول دوره زندگی شخص شامل درمان‌های بازتوانی یا توانبخشی خواهد شد. آموزش طرز قرار دادن ( در وضعیت های خوابیده ، نشسته و … )، استفاده از ویلچر، آموزش مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی، داشتن استقلال در انجام مهارت‌های روزمره زندگی، آموزش فعالیت‌های اوقات فراغت و از همه مهم‌تر، آموزش های شغلی و چگونگی اداره زندگی مستقل، از برنامه های توانبخشی هستند. در این میان کاردرمانی به عنوان محوری‌ترین رشته توانبخشی درگیر با این بیماران، نقش خویش را در روند توانبخشی با ارزیابی‌های مقدماتی و رو به جلو پیش می‌برد. این ارزیابی‌ها که از ملاقات اولیه آغاز و تا ترخیص بیمار تداوم دارد، شامل ارزیابی وضعیت عملکردی و وضعیت فیزیکی است. پس از ارزیابی‌های اولیه، برنامه توانبخشی جهت بیماران در سه فاز حاد، فعال و توانبخشی گسترده اجرا می‌شود.

    مراحل درمان آسیب نخاعی

    ۱ـ فاز اول مرحله حاد :

    این مرحله که بلافاصله پس از وقوع قطع نخاع رخ می‌دهد با اقدامات زیر همراه می‌باشد:

    • بی تحرکی کامل همراه با کشش مهره‌ها و یا به تن کردن بریس Halo یا بریس کامل بدن.
    • اقامت تمام‌وقت بیمار در تخت در مدت زمانی که برای انجام عمل جراحی بر روی ستون فقرات منتظر است.
    • استراحت مطلق و اقامت تمام‌وقت پس از انجام عمل تا دوره بهبودی.
    • اجتناب از هر گونه حرکت چرخشی و خم و صاف کردن ستون فقرات و مراقبت‌های ضروری پزشکی
    • مراقبت‌های کامل فیزیکی و روحی
    • کار درمانی باید در ۴۸ ساعت اولیه پذیرش بیمار آغاز و ارزیابی اولیه انجام شود.

    ۲ـ فاز دوم مرحله حاد :

    در این مرحله که همچنین مرحله فعال و توان‌بخشی یا مرحله تحرکی نامیده می‌شود، بیمار دارای توانایی نشستن در صندلی چرخدار می‌باشد.

    ۳مرحله ترخیص :

    در این مرحله که مرحله‌ی توانبخشی نیز نامیده می‌شود، بیمار آماده‌ی بازگشت به خانه می‌باشد. در این مرحله، بر بدست آوردن استقلال شخصی بیمار تأکید زیادی می‌شود.

    ۴مرحله پس از ترخیص :

    پس از ترخیص، بیماران ضایعه نخاعی امکان دارد برای استفاده از خدمات توانبخشی روزانه سرپایی به آن مراکز برگردند.

    شیوع آسیب های نخاعی

    اگر چه آسیب‌‌های نخاعی اغلب در اثر حوادث غیر منتظره اتفاق می‌افتند، ولی گروهی از مردم در معرض خطر بیشتری بوده و ریسک بیشتری برای ابتلا به آسیب‌های نخاعی در آنها وجود دارد. ۸۰ درصد ضایعات نخاعی در مردان به وجود می‌آید. علاوه بر این، کسانی که در سنین ۱۶ تا ۳۵ سالگی قرار دارند بیشتر دچار آسیب می‌شوند زیرا بیشتر در معرض خطر تصادفات و سایر حوادث قرار دارند. البته پس از سن ۶۰ سالگی نیز به‌دلیل افتادن و زمین خوردن چنین ضایعاتی شایع است. همچنین به اشخاصی که فعالیت‌‌های ورزشی پرخطر انجام‌ می‌دهند می‌شود اشاره کرد. افرادی که ورزش‌هایی نظیر کشتی، فوتبال، ژیمناستیک، شیرجه و اسکی‌‌های پرخطر به‌ خصوص در ارتفاع انجام می‌دهند، بیشتر از سایرین در معرض خطر ضایعات نخاعی قرار می‌گیرند.


[ بازدید : 115 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما :
]

بیماری هیدروسفالی و اندازه‌ی غیرعادی سر

دوشنبه 9 دی 1398
11:08
دکتر سید حسین آقا میری

بیماری هیدروسفالی و اندازه‌ی غیرعادی سر

هیدروسفالی ایجاد شدن مایع در حفره یا بطن مغز می‌باشد؛ مایع اضافی باعث اندازه بطن را زیاد کرده و به مغز فشار می‌آورد. مایع مغزی نخاعی معمولاً از راه بطن‌ها جریان پیدا می‌کند و ستون مغز و ستون فقرات را می سوزاند اما فشار بیش از حد مایع مغزی نخاعی در ارتباط با هیدروسفالی قادر است به آسیب در بافت‌های مغزی منجر شود و به دنبال آن در عملکرد مغز اختلال به وجود می‌آید.
هیدروسفالی امکان دارد در هر سنی رخ دهد، اما در نوزادان و بزرگسالان 60 سال به بالا بیشتر رایج است.

علائم و نشانه‌های این بیماری شایع در نوزادان:

تغییر در سر:

  • بزرگی غیرطبیعی سر
  • افزایش سریع اندازه سر
  • وجود یک نقطه نرم (فونتن) در قسمت بالایی سر

علائم و نشانه های فیزیکی:

  • خواب‌آلودگی
  • استفراغ
  • تغذیه ضعیف
  • تحریک‌پذیری
  • تشنج
  • نقص در بدن و قدرت عضلات
  • پاسخ ضعیف به لمس کردن
  • رشد ضعیف
  • چشم‌های رو به پایین

نشانه‌ها و علائم هیدروسفالی در میان کودکان نوپا و بزرگتر:

علائم و نشانه های فیزیکی:

  • سردرد
  • چشم‌های پایین
  • دید دوگانه یا تاری دید
  • خواب‌آلودگی یا بی حالی
  • تهوع یا استفراغ
  • بزرگ شدن غیر طبیعی سر یک کودک نوپا
  • هماهنگی ضعیف
  • تعادل ناپایدار
  • تشنج
  • بی‌اشتهایی
  • بی‌اختیاری ادرار

تغییرات شناختی و رفتاری ناشی از بیماری هیدروسفالی:

  • تغییر در شخصیت
  • تحریک پذیری
  • تأخیر و یا مشکلات با مهارت‌های قبلا به دست آمده مانند راه رفتن و صحبت کردن.
  • افت تحصیلی در مدرسه

علائم و نشانه های مشترک بیماری هیدروسفالی در میان جوانان و بزرگسالان:
  • سردرد
  • از دست دادن تعادل
  • لتارگی
  • اختلال در بینایی
  • از دست دادن کنترل مثانه یا میل دائم به ادرار کردن
  • کاهش حافظه، تمرکز و دیگر مهارت‌های تفکر که امکان دارد در عملکرد شغلی فرد تأثیر بگذارد.

علائم و نشانه های هیدروسفالی در میان افراد بالای ۶۰ سال:

  • از دست دادن حافظه
  • از دست دادن کنترل مثانه یا میل دائمی به ادرار کردن
  • مشکل در راه رفتن
  • از دست دادن مداوم مهارت‌های تفکر و استدلال
  • تعادل ضعیف

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده‌ی علائم زیر در نوزادان و کودکان نوپا باید به پزشک مراجعه کرد:

  • گریه شدید
  • بی‌خوابی
  • مشکلات تنفسی
  • عدم تمایل به حرکت سر
  • مشکلات مکیدن یا تغذیه
  • استفراغ مکرر
  • تشنج

برای هر گونه علائم یا نشانه‌های دیگر در هر گروه سنی، مراجعه به پزشک متخصص الزامی است؛ از آنجایی که بیش از یک وضعیت امکان دارد مشکلات مربوط به هیدروسفالی را به همراه داشته باشد، تشخیص موقتی و مراقبت مناسب ضروری است.

دلایل بروز بیماری هیدروسفالی :

هیدروسفالی از عدم تعادل بین میزان تولید مایع مغزی نخاعی و میزان جذب آن در جریان خون ناشی می‌شود. تولید مایع مغزی نخاعی توسط بافت‌هایی که بطن مغز را پوشش می دهند صورت می‌گیرد ، بطن‌ها از طریق کانال‌هایی به هم وصل می‌شوند و مایع در نهایت به فضاهای اطراف مغز و ستون فقرات انتقال می‌یابد. و به‌طور عمده توسط رگ‌های خونی در بافت‌های نزدیک پایه مغز جذب می شود.

نقش مایع مغزی نخاعی در عملکرد مغز :

  • اجازه شناور شدن مغز نسبتاً سنگین به داخل جمجمه را می‌دهد
  • نگه داشتن مغز پرشور
  • جلوگیری از آسیب دیدن
  • جریان بین دیافراگم مغز و ستون فقرات به جلو و عقب برای حفظ فشار ثابت در مغز
  • حذف مواد زائد متابولیسم مغز
  • جبران تغییرات در فشار خون در مغز

دلایل:

مایع مغزی نخاعی فوقانی در بطن:

شایع ترین مشکل انسداد جزئی جریان طبیعی مایعات نخاعی، از یک بطن به سمت دیگری یا از بطن‌ها به فضاهای اطراف مغز می‌باشد. جذب ضعیف شایع‌تر این است که مکانیسم جذب مایع مغزی نخاعی توسط رگ‌های خونی، مشکل است. این اغلب به التهاب بافت‌های مغز یا آسیب منجر می‌شود. تولید بیش از حد مایع مغزی نخاعی سبب می‌شود که سریع تر از آنکه بتوان آن را جذب کرد.

عوامل تهدید و ریسک برای ابتلا به بیماری هیدروسفالی :

در بسیاری از موارد، دلیل دقیق ابتلا به هیدروسفالی ناشناخته می‌ماند. با این حال، تعدادی از مشکلات توسعه یا پزشکی ممکن است به هیدروسفالی کمک کند یا به آن منجر شود.

دلیل ابتلا به بیماری هیدروسفالی در نوزادان:

هیدروسفالی در هنگام تولد (مادرزادی) یا کمی بعد از تولد امکان دارد به علت یکی از موارد زیر اتفاق بیفتد:

  • توسعه‌ی غیرعادی سیستم عصبی مرکزی که قادر است جریان مایع مغزی نخاعی را مختل کند.
  • خونریزی در داخل بطن‌ها، از عوارض احتمالی زایمان زودرس
  • عفونت در رحم در دوران بارداری، مانند سرخچه یا سیفلیس، که امکان دارد منجر به التهاب در بافت‌های مغزی جنین شود.

عوامل دیگری که باعث بروز و تشدید هیدروسفالی در هر گروه سنی می‌شوند:

  • ضایعات یا تومور مغز یا نخاع
  • خونریزی در مغز براثر یک سکته مغزی یا آسیب سر
  • دیگر آسیب‌های مغزی
  • عفونت سیستم عصبی مرکزی، مانند مننژیت باکتریایی یا اوریون

عوارض جانبی بیماری هیدروسفالی:

عوارض طولانی مدت هیدروسفالی به طور گسترده‌ای متفاوت هستند و اغلب پیش‌بینی آن آسان نیست. اگر هیدروسفالی تا زمان تولد پیشرفت داشته باشد، امکان دارد به اختلالات فیزیولوژیکی،‌ روانی و فیزیکی منجر شود. در موارد کمتر شدید، زمانی که درمان به طور کامل صورت می‌گیرد، ممکن است عوارض جدی وجود نداشته باشد.

بزرگسالانی که تجربه‌ی کاهش چشمگیر حافظه و یا دیگر مهارت‌های تفکر را داشته‌اند، معمولاً پس از درمان هیدروسفالی، شاهد بهبودی ضعیف و نشانه های مداوم هستند.

شدت عوارض به این عوامل بستگی دارد:

  • شدت علائم اولیه
  • مشکلات مبتنی بر بیماری
  • جلوگیری
  • تشخیص به موقع و درمان

پیشگیری

هیدروسفالی یک وضعیت قابل پیشگیری نمی‌باشد. ولی با این حال، راه‌هایی برای کاهش احتمال خطر بیماری هیدروسفالی موجود است.

  • اگر باردار هستید، مراقبت‌های منظم قبل از زایمان را فراموش نکنید؛ با رعایت برنامه توصیه شده توسط پزشک، می توانید خطر مجبور شدن به زایمان زودرس را کاهش داده و به دنبال آن ریسک ابتلای نوزاد به این بیماری را از بین ببرید. مراقب بیماری‌های عفونی باشید؛ برنامه‌های توصیه شده واکسیناسیون و غربالگری برای سن و جنس خود را پیروی کنید.
  • جلوگیری و درمان سریع عفونت‌ها و سایر بیماری‌های مرتبط با هیدروسفالی می‌تواند ریسک ابتلا به این بیماری را پایین بیاورد.
  • برای جلوگیری از آسیب سر، تجهیزات ایمنی مناسب را فراموش نکنید. برای نوزادان و کودکان، صندلی ایمنی مناسب در تمام سفرهای اتومبیل به کار ببرید. اطمینان حاصل کنید که تمام تجهیزات کودک شما اعم از کالسکه، صندلی بالا و … با استانداردهای ایمنی مطابقت داشته و به درستی برای کودک شما تنظیم شده باشد.
  • کودکان و بزرگسالان باید در حال دوچرخه سواری، اسکیت بورد، موتورسواری و … کلاه ایمنی به سر داشته باشند.
  • بستن کمربند ایمنی به هیچ عنوان در وسیله‌ی نقلیه فراموش نشود.

مراقبت های ضروری در افراد مبتلا به بیماری هیدروسفالی

از پزشک خود بپرسید که آیا دریافت واکسن مننژیت، که دارای علت مشترک با هیدروسفالی است برای شما یا فرزندتان ضروری است یا نه. همچنین برای کودکان و جوانان که ممکن است مستعد ابتلا به مننژیت ناشی از یکی از دلایل زیر باشند واکسن مننژیت ضروری است.

  • اختلال سیستم ایمنی به نام کمبود کمپلکس
  • سفر به کشورهایی که مننژیت شایع است
  • زندگی در خوابگاه کالج
  • داشتن طحال آسیب‌دیده
  • پیوستن به ارتش

درمان بیماری هیدروسفالی :

یکی از دو روش جراحی برای درمان هیدروسفالی استفاده می شود:

۱ـ شنت:

شایعترین درمان برای هیدروسفالی جراحی یک سیستم زهکشی می‌باشد که به آن شنت می‌گویند. این سیستم شامل یک لوله طولانی و انعطاف‌پذیر با یک شیر است که مایع را از مغز در مسیر درست و با سرعت مناسب نگه‌داری می‌کند.

یک انتهای لوله معمولاً در یکی از بطن‌های مغز قرار گرفته. سپس لوله زیر پوست به بخش دیگری از بدن که در آن جذب مایع مغزی نخاعی بیش از حد صورت می‌گیرد، مانند شکم هدایت می‌شود. افرادی که دارای هیدروسفالی هستند معمولا برای بقیه زندگی خود به سیستم شنت نیازمندند و نظارت منظم ضروری است.

۲ـ ونتییکولوستومی سوم آندوسکوپی:

ونتییکولوستومی سوم آندوسکوپی یک روش جراحی می‌باشد که برای برخی افراد قابل استفاده است. در این روش، جراح شما برای مشاهده مستقیم در مغز از یک دوربین فیلم‌برداری کوچک استفاده می‌کند. وی یک سوراخ در پایین یکی از بطن‌ها یا بین بطن‌ها ایجاد می‌کند تا بتواند مایع مغزی نخاعی را از جریان مغز بیرون بکشد.

عوارض جراحی بیماری هیدروسفالی:

هر دو روش جراحی امکان دارد به عوارض منجر شوند. سیستم‌های شنت می‌توانند به توقف تخلیه مایع مغزی نخاعی و یا ضعف در تنظیم زهکشی به دلیل خرابی‌های مکانیکی، عفونت یا انسداد منجر شوند. عوارض Ventriculostomy شامل عفونت و خونریزی می‌باشد. هر گونه شکست به توجه سریع، تجدید نظر جراحی و یا سایر مداخلات نیازمند است.

علائم و نشانه‌های مشکلات عبارتند از:

  • سردرد
  • تب
  • خواب‌آلودگی
  • تحریک‌پذیری
  • تهوع یا استفراغ
  • مشکلات دید
  • درد شکمی زمانی که شیر شنت در شکم است
  • قرمزی، درد یا حساسیت پوست در طول مسیر لوله شنت
  • عود هر یک از علائم اولیه هیدروسفالی

روش‌های درمانی دیگر برای هیدروسفالی:

برخی از افراد مبتلا به هیدروسفالی، به ویژه کودکان، امکان دارد بسته به شدت عوارض طولانی مدت هیدروسفالی به درمان بیشتری نیازمند باشند.

تیم مراقبت از کودکان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

  • متخصص مغز و اعصاب که در تشخیص و درمان اختلالات عصبی در کودکان تخصص دارد.
  • متخصص اطفال یا متخصص فیزیوتراپی که بر برنامه درمان و مراقبت‌های پزشکی نظارت دارد.
  • درمان‌گر در حال توسعه، که به کودک شما مهارت‌های اجتماعی، رفتارهای مناسب سن و مهارت‌های بین فردی را آموزش می‌دهد.
  • ارائه‌دهنده‌ی خدمات بهداشت روانی مانند روانشناس یا روانپزشک.
  • درمانگر شغلی، که در درمان توسعه مهارت‌های زندگی روزمره تخصص دارد.
  • کارمند اجتماعی که به خانواده اجازه دسترسی به خدمات و برنامه‌ریزی برای انتقال بیمار را می‌دهد.
  • معلم آموزش ویژه، که به معلولیت‌های یادگیری اهمیت می‌دهد، نیازهای آموزشی را تعیین کرده و منابع آموزشی مناسب را تشخیص می‌دهد.
  • بزرگسالان با عوارض شدیدتر ممکن است به خدمات درمانگران حرفه‌ای، متخصصان مراقبت‌های دمانس، کارگران اجتماعی یا سایر متخصصین پزشکی نیازمند باشند.


[ بازدید : 106 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما :
]

آنسفالوپاتی و تغییر ساختار عملکردی مغز

يکشنبه 8 دی 1398
11:37
دکتر سید حسین آقا میری

آنسفالوپاتی و تغییر ساختار عملکردی مغز

انسفالوپاتی یک اصطلاح عمومی می‌باشد که برای توصیف بیماری‌هایی به کار برده می‌شود که عملکرد یا ساختار مغز فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند. آنسفالوپاتی انواع گوناگونی دارد که ممکن است دائمی باشند و یا موقتی. برخی از انواع آن مادرزادی و از بدو تولد با فرد همراه هستند و هرگز تغییری نخواهند کرد. در حالی که برخی پس از تولد به وجود آمده و امکان دارد روز به روز وخیم‌تر شوند.

در ادامه‌ی این مقاله شما را با دلایل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان انسفالوپاتی آشنا می‌کنیم.

انواع و دلایل آنسفالوپاتی:

در زیر به برخی از انواع مهم آنسفالوپاتی می‌پردازیم.

آنسفالوپاتی مزمن ترومایتی: بر اثر ضربه و یا آسیب به مغز اتفاق می‌افتد.

آنسفالوپاتی گلیسین: یک بیماری ژنتیکی می‌باشد که بالا بودن سطح گلیسین (اسید آمینه) در مغز به صورت غیر طبیعی مشخصه‌ی اصلی آن است.

آنسفالوپاتی هشیموتو: بسیار نادر است و از بیماری‌های خود ایمنی‌ای ناشی می‌شود که در آن بدن به غده تیروئید حمله می‌کند.

انواع و دلایل آنسفالوپاتی

  • آنسفالوپاتی کبدی: بر اثر بیماری کبدی اتفاق می‌افتد.
  • آنسفالوپاتی هیپرتونیک: فشار خون بسیار بالا باعث بروز این بیماری می‌شود.
  • آنسفالوپاتی هیپوکسی: زمانی اتفاق می‌افتد که به مغز اکسیژن کافی نمی‌رسد.
  • آنسفالوپاتی لایم: از عوارض بیماری لایم می‌باشد. کنه‌های آلوده ،ناقل این بیماری هستند.
  • آنسفالوپاتی استاتیک: از آسیب مغزی دائمی یا اختلال عملکرد ناشی می‌شود. فقدان اکسیژن در مغز، مانند زمانی که جنین در رحم مادر در معرض الکل قرار گیرد. این مثال تنها یکی از دلایل متعدد ایجاد این نوع انسفالوپاتی می‌باشد.
  • آنسفالوپاتی سمی- متابولیکی: از ایجاد عفونت ها، تجمع سموم یا نارسایی اندام‌ها ناشی می‌شود.
  • آنسفالوپاتی های اسفنجی شکل: بیماری های پریون منجر به این نوع آنسفالتی می‌شوند. پروتئین پریون معمولا در بدن اتفاق می‌افتد. اما جهش در آن می تواند منجر به بیماری شود. بیماری پریون شامل بیماری‌های مزمن از جمله بی‌خوابی خانوادگی منجر به مرگ، KURU و بیماری کروتسفلد جاکوب می‌باشد.
  • آنسفالوپاتی اورمیک: از نارسایی کلیه ناشی می‌شود.
  • آنسفالوپاتی ورنیکه: در نتیجه‌ی کمبود ویتامین‌B1 اتفاق می‌افتد. با مصرف طولانی مدت مشروبات الکلی و جذب ضعیف این ویتامین از مواد غذایی فرد دچار کمبود ویتامینB1 خواهد شد.

نشانه‌های انسفالوپاتی:

نشانه‌های انسفالوپاتی

نشانه‌های این بیماری به علت و شدت بیماری بستگی دارد. اما عموم نشانه‌های این بیماری عبارتند از:

۱ـ تغییرات ذهنی

در جریان این بیماری، امکان دارد فرد دچار مشکل تمرکزی یا از دست دادن حافظه شود. همچنین ممکن است در به کار گیری مهارت های حل مسئله ناتوان شود.

معمولا افراد دیگر سریع‌تر از خود فرد بیمار از وجود این مشکلات آگاه می‌شوند. داشتن شخصیت در حال تغییر یکی از این نشانه‌های این بیماری می‌باشد. به عنوان مثال، امکان دارد فرد بیشتر از قبل آرام شده یا دچار تشنج فکری بشود. به هر حال تغییرات ایجاد شده کاملا حس می‌شوند.

۲ـ تغییرات عصبی

نشانه‌های عصبی ممکن عبارتند از:

  • تصمیم گیری غلط یا ضعف در این مهارت
  • ضعف عضلانی در یک منطقه از بدن
  • تحریک غیر ارادی
  • مشکل در صحبت کردن یا بلع
  • تشنج
  • لرزش

مراجعه به پزشک:

مراجعه به پزشک

اگر علائم انسفالوپاتی را در خود مشاهده می‌کنید، باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید. اگر در حال حاضر درمانی را برای بیماری‌های مغز دریافت می‌کنید، آگاهی از علائم زیر ضروری است و آنها را خیلی زود باید به پزشک اطلاع دهید:

  • احساس بی نظمی شدید در مغز
  • سردرگمی شدید
  • غش

این نشانه‌ها می توانند نشانه‌هایی از فوریت پزشکی باشند و به این معنی هستند که بیماری شما رو به وخامت است.

تشخیص:

برای تشخیص انسفالوپاتی، دکتر سوالاتی در مورد سابقه‌ی پزشکی و نشانه‌های بیمار مطرح کرده و همچنین معاینه‌ی پزشکی هم برای بررسی علائم عصبی و روانی انجام خواهد شد.

اگر پزشک به وجود بیماری مغزی در بیمار شک داشته باشد، ممکن است انجام آزمایشاتی را برای تعیین دلایل و شدت بیماری به انجام برساند. این تست ها معمولاً شامل موارد زیر هستند:

  • آزمایش نخاعی (نمونه ای از مایع نخاعی گرفته شده و در آن به دنبال بیماری، ویروس، باکتری، سموم یا پریون می‌گردند)
  • آزمایش الکتروانسفالوگرام EEG)) برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی در مغز بیمار
  • آزمایش خون برای تشخیص بیماری‌ها، ویروس‌ها، باکتری‌ها، سموم یا پریون
  • توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی .(MRI) این آزمایشات نوعی اسکن مغزی هستند که برای تشخیص آسیب یا اختلالات کاربرد دارند.

درمان آنسفالوپاتی:

درمان آنسفالوپاتی

درمان آنسفالوپاتی بسته به علت ایجاد کننده‌ی آن فرق می‌کند. برای درمان این اختلال امکان دارد از داروها برای کم کردن نشانه‌ها و یا جراحی برای درمان علت زمینه‌ای استفاده شود. پزشک همچنین گاهی مکمل‌های غذایی را برای کاهش شانس آسیب مغزی تجویز می‌کند. البته گاهی نیز رژیم غذایی مخصوصی برای درمان علل زمینه‌ای پیشنهاد می‌شود. در بعضی موارد از بیماری، مانند زمانی که مغز اکسیژن کافی را دریافت نمی‌کند، امکان به کما رفتن بیمار وجود دارد. در موارد شدید مانند این حالت، معمولا درمان‌های حمایتی برای افرایش شانس زنده ماندن بیمار توسط پزشک تجویز می‌شود.

پیشگیری:

برخی از انواع آنسفالوپاتی مانند انواع ارثی آن قابل پیشگیری نمی‌باشند. با این حال، برخی از انواع این بیماری قابل پیشگیری هستند. به طور کلی، انتخاب سبک زندگی سالم می تواند به کاهش عوامل خطر برای ابتلا به بیماری‌های مغزی کمک کند. تغییرات زیر می تواند در کاهش بسیاری از علل و عوامل خطر آنسفالوپاتی یاری‌رسان باشد:

  • کاهش زمان قرار گرفتن بدن در معرض مواد سمی مانند مواد مخدر
  • اجتناب از مصرف الکل
  • انجام چک آپ منظم توسط پزشک
  • رعایت رژیم غذایی سالم

چشم‌انداز بلند مدت:

چشم انداز بلند مدت بیمار به علت و شدت انسفالوپاتی وابسته است. اگر شدت این بیماری زیاد باشد، همه‌ی انواع آن می‌توانند کشنده باشند. اما حتی در موارد خفیف نیز بعضی از انواع این بیماری می‌توانند خطرناک باشند. با توجه به گزارش موسسه National Institute of Neurological Disorders and Stroke، انسفالوپاتی اسفنجی شکل در طی سه ماه تا چند سال پس از زمان شروع بیماری فرد را از پا درمی‌آورد.

درمان علت بیماری مغزی، ممکن است به بهبود نشانه‌ها کمک کند یا به واسطه‌ی آنها بیمار درمان شود. بسته به نوع آنسفالوپاتی، امکان دارد بیمار آسیب همیشگی در مغز را تجربه کند.


[ بازدید : 106 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما :
]

نوروپاتی،‌ بیماری اعصاب محیطی و دقت به نشانه‌ها

شنبه 7 دی 1398
13:52
دکتر سید حسین آقا میری

نوروپاتی،‌ بیماری اعصاب محیطی و دقت به نشانه‌ها

نورو به معنای نورون (عصب) و پاتی به معنای (آسیب)‌ می‌باشد. وقتی به دلایلی رشته‌های عصبی بدن دچار آسیب می‌شوند، این بیماری بروز می کند و در پی آن مشکلاتی برای فرد مبتلا به‌وجود می‌آید. این مشکلات گاهی قادرند فرد مبتلا را از عرصه‌ی اجتماعی دور سازند.

تظاهرات بالینی بیماری، در افراد مختلف فرق دارد و همه‌ی بیماران دارای نشانه‌های مشابه نیستند، زیرا درگیری عصبی در آنها امکان دارد متغیر باشد. به هر حال بیماری باید معالجه و علائم آن برطرف شود. هرگونه غفلت در این زمینه امکان دارد فرد مبتلا را ناتوان سازد.

نوروپاتی بیماری اعصاب محیطی می‌باشد. اعصاب محیطی آنهایی هستند که وارد نخاع و مغز شده (شامل خود مغز و ساقه آن) یا از آنها خارج می‌شود. به اعصابی که وارد می‌شود، حسی و آنهایی را که خارج می‌شود، حرکتی می‌نامند. هر کدام از اینها اگر به تنهایی یا باهم دچار آسیب شوند، قادرند حس و حرکت بیمار را دچار اختلال کنند.

سبب‌شناسی بیماری

سبب‌شناسی بیماری

این بیماری به دلایل گوناگون خود را نشان می‌دهد که مهم‌ترین آنها بیماری‌های متابولیکی می‌باشد. بیماری دیابت سردسته‌ی این بیماری‌ها است. از بیماری‌های دیگر می‌توان بیماری‌های روماتیسمی، عروقی، کم‌کاری تیروئید و کم‌خونی‌ها را نام برد. برخی ویروس‌ها نیز امکان دارد منجر به نوروپاتی شوند.

زونا یکی از این ویروس‌های خطرناک می‌باشد. سندرم گیلن‌باره هم نوع دیگر آن است. علت این بیماری هنوز به طور کامل قابل تشخیص نیست، ولی بیشتر بعد از ابتلا به آنفلوآنزا و سرماخوردگی بروز می‌کند.

در بیماری گیلن باره، سیستم ایمنی به اشتباه به اعصاب بدن حمله کرده و اقدام به تخریب آنها می‌کند. البته مواد شیمیایی مانند بعضی داروهای بیماری سرطان و داروهای شیمی‌درمانی، در بروز این بیماری دخالت دارد، اما متأسانه با همه‌ی امکانات و دانش پزشکی هنوز قادر به پاسخ مناسبی برای دلیل برخی بیماری‌ها نیستیم.

علائم نوروپاتی

علائم بیماری، متفاوت و به درگیری نوع عصب بستگی دارد. اگر درگیری به اعصاب حرکتی رسیده باشد، بیمار دیگر توانایی انجام اعمال حرکتی خود را نخواهد داشت. یعنی قدرت عضلات کاهش پیدا می‌کند و بیمار در راه رفتن دچار مشکل می‌شود یا با دست قادر به برداشتن چیزها نیست و حتی گاهی توانایی حرکت دست را ندارد.

اختلال در اعصاب حسی، حس لامسه را کاهش می‌دهد و بیمار اغلب از مشکلاتی مانند مورمورشدن یا گزگزشدن دست و پا شکایت دارد و گاه بی‌حسی به‌قدری شدید است که متوجه سوختن پا هم نمی‌شود. این حالت در بیماران دیابتی زیاد مشاهده شده. اختلال در اعصاب اتونوم یا خود مختار مشکلاتی در عملکرد قلب، مثانه و دستگاه گوارشی به وجود می‌آورد.

مشاهدات بالینی پزشک

مشاهدات بالینی پزشک

هنگام معاینه‌ی بیمار، اندام‌های انتهایی ضعیف هستند و بیمار قادر به فشار دادن انگشت ما نیست. در این هنگام تستی انجام می‌شود که نشان‌دهنده این است که آیارفلکس‌های رتری کاهش یافته یا برطرف شده‌اند.

در مواردی که اعصاب حسی درگیر است، تست حسی انجام می‌شود. با فشار دادن یک سوزن به آرامی روی دست یا پای بیمار،‌ میزان حس او مشاهده می‌شود. این بیماران واکنشی به تماس جسم نوک تیز از خود نشان نمی‌دهند.

گرفتاری‌های احشایی

تشخیص این نوع از گرفتاری‌ها با شرح‌حال گرفتن از بیماران بررسی می‌شود و تست خاصی برای آن موجود نیست. این بیماران معمولا از اسهال، یبوست، بی‌اختیاری یا احتباس ادراری، اختلال در بلع، احساس سیری یا از دست دادن اشتها، تعریق غیرعادی و نوسانات فشار خون رنج می‌برند. این اختلالات به دلیل گرفتاری اعصاب خودکار یا اتونوم بدن رخ می‌دهد.

نوروپاتی کانونی

نوروپاتی کانونی

بروز نشانه‌های نوروپاتی کانونی به شکل ناگهانی است و ممکن است با دوبینی، کاهش دید، کاهش شنوایی یا بی‌حسی یکطرفه همراه باشد. اگر عصب گرفتار شود به آن مونو نوروپاتی می‌گویند و اگر دو یا چند اعصاب گرفتار شود، چند نورو پاتی نامیده می‌شود. در دیابت، بیشتر مواقع درگیری مونو نوروپاتی می‌باشد و در آن عصب هفت دچار آسیب می‌شود.

بیماری پیشرونده است یا متوقف‌شونده

قضاوت در این باره به نوع درگیری و بیماری بستگی دارد. در بیماران دیابتی در صورت کنترل نکردن قند، توانایی کنترل بیماری را نداریم و قطعا بیماری پیشرونده خواهد بود.

در این موارد باید عامل بیماری را کنترل کرد. یعنی در فرد دیابتیک، کنترل قند و تجویز داروهای کمکی ضروری است.

ساختمان اعصاب

اعصاب ضخیم، از غلافی رویی به نام میلین و رشته‌ای عصبی به نام آکسون تشکیل شده که زیر میلین قرار گرفته است. امکان دارد که میلین گرفتار شود که خوشبختانه در این موارد قابل برگشت است. اما اگر گرفتاری مربوط به آکسون باشد، امکان دارد برگشت‌پذیری کمی دیرتر و دشوارتر شدنی شود. اتیولوژی بیماری برای پزشکان بسیار بااهمیت می‌باشد، زیرا با اصلاح عامل به‌وجودآورنده، قادر به درمان بیماری خواهند بود.

درمان

درمان

درمان آن به علت ایجادکننده‌ی بیماری مرتبط است. در سندرم گیلن باره که به دنبال بیماری عفونی بروز می‌کند، در صورت شدید بودن بیماری می‌توان خون را تصفیه یا آنتی‌بادی تزریق کرد یا از داروهای کمکی دیگر برای کنترل بیماری سود برد. در موارد دیگر مانند بیماری‌های کم‌خونی، روماتیسمی و اسکولایتیز، با درمان مناسب و به‌موقع، نشانه‌های بیمار برطرف می‌شود و در سندرم تونل کارپل یا تصادفاتی که به قطع عصب منجر شده، جراحی ضروری است.

درد

برخی بیماران از درد‌های شدید رنج می‌برند. سندرم گیلن باره درد شدیدی به همراه دارد. در دیابتیک‌ها نیز این درد قابل مشاهده است. گاهی جابه‌جایی دیسک گردن یا کمر نیز به نوروپاتی منجر می‌شود که در این صورت بیمار درد‌های فوق‌العاده وحشتناک و غیرقابل تحملی را باید تاب بیاورد. در این موارد هر چه سریع‌تر باید درمان مناسبی از سوی جراحی یا درمان دارویی مناسب (تجویز مسکن) صورت گیرد.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی

متخصصان فیزیوتراپی در این مواقع بسیار یاری‌رسان هستند. فیزیوتراپی برای بیمارانی که دچار سندرم گیلن باره، دیابت یا جابه‌جایی دیسک هستند، بسیار راهگشا می‌باشد. فیزیوتراپی به ترمیم عصب کمک می‌کند و عضلاتی را که به دلیل فعال نبودن به آتروفی دچار شده‌اند به حالت عادی و اولیه خود برمی‌گرداند.

توصیه‌ها

در صورت بروز نشانه‌هایی مانند اختلال در حرکات دست و پا یا بی‌حسی در نقطه‌ای از بدن ، مراجعه به متخصص مغز و اعصاب یا نورولوژیست ضروری است. اقدام سریع‌تر درمانی از وخامت نوروپاتی پیشگیری به عمل می‌آورد. در ویزیت بیمار نوعی تست به نام ای‌ان‌جی انجام می‌شود که در آن سرعت هدایت عصبی سنجیده و عصب درگیر تشخیص داده می‌شود.

نوروپاتی قابل درمان می‌باشد. در مواردی که ژنتیک و ارث در بروز بیماری دخیل نیست نیز می‌توان بیماری را کنترل کرد یا با آموزش‌های لازم، کاری کرد که بیمار به آسیب‌های کمتری دچار شود.

این بیماری در افراد دیابتیک بیشتر شایع است و اکثر بیماران نسبت به آن آگاهی ندارند. همه‌ی بیمارانی که به بی‌حسی در پاهای خود دچار هستند، باید مراقبت کنند. اگر بیمار دیابتی دچار سوختگی یا خراشی در پای خود شود، امکان دارد چاره ای جز قطع عضو نباشد.


[ بازدید : 104 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما :
]

بیماری SMA و ضرورت آزمایش ژنتیک قبل از بارداری

پنجشنبه 5 دی 1398
10:31
دکتر سید حسین آقا میری

بیماری SMA و ضرورت آزمایش ژنتیک قبل از بارداری

بیماری اس ام ای sma مخف (spinal muscular atrophy)، با نام‌های بیماری آتروفی عضلانی نخاعی و وردینگ هافمن شناسایی می‌شود. این بیماری ژنتیکی بوده و به صورت عصبی-نخاعی پیش‌رونده است. یعنی شدت آن با گذشت زمان افزایش پیدا می‌کند. این بیماری در دو جنس دختر و پسر به‌طور یکسان بروز می‌کند و به صورت اتوزومی نهفته به وارث منتقل می‌شود. در این مقاله علائم بیماری اس‌ام‌ای در نوزادان و معرفی راه‌های درمان آن بررسی می‌شود.

نقص و جهش در ژن SMN1 باعث بروز بیماری sma می‌شود، ژن SMN1 در واقع مسئول ساخت پروتئینی به نام SMN است که در تمامی سلول‌های جانداران یوکاریوت موجود است و زنده‌ماندن نورون‌های حرکتی مغز به آن وابسته است. میزان اندک این پروتئین در سلول‌ها، به از دست رفتن عملکرد طبیعی در سلول‌های عصبی شاخ قدامی نخاع منجر می‌شود و در پی آن آتروفی عضلات اتفاق می‌افتد.

sma‌ یکی از انواع بیماری‌های نوروماسکولار مانند دیستروفی و اغلب ژنتیکی است و در خانواده‌هایی که نسبت فامیلی دارند بیشتر رخ می‌دهد. در پی نقص ژنتیکی، تغییراتی در ساختار ژنتیکی SMN1 ایجاد شده و در آخر یکی از انواع این بیماری اتفاق می‌افتد. شروع این بیماری امکان دارد در دوران جنینی و یا بزرگسالی باشد که در هر دو حالت به دلیل پیشرونده بودن، با گذشت زمان شدت تأثیر بیماری بر روی افراد افزایش می‌یابد. سیر این بیماری می‌تواند به صورت آهسته و یا سریع اتفاق بیفتد. برای جلوگیری از پیشروی سریع این بیماری ضروری است که شخص بیمار تحت نظر متخصص بوده و خدماتی مانند کاردرمانی و فعالیت‌هایی که باعث کاهش شدت بیماری می‌شود، ارائه شوند.

انواع بیماری SMA

بیماری اس ام ای به چهار نوع مختلف دسته‌بندی می‌شود که هر یک از انواع بیماری اس‌ام‌ای امکان دارد در سنین جنینی و یا بزرگسالی اتفاق بیفتد. هر کدام از انواع این بیماری دارای نشانه‌ها و شدت خاص خود می‌باشند. این بیماری به این ترتیب طبقه‌بندی می‌شود:

  • بیماری اس ام ای تیپ یک
  • بیماری اس ام ای تیپ دو
  • بیماری اس ام ای تیپ سه
  • بیماری اس ام ای تیپ چهار

بیماری اس‌ام‌ای تیپ یک

بیماری اس ام ای نوع یک(sma type1) که جزو گروه اول این بیماری می‌باشد و با نام بيماری هافمن werding Hoffmann از آن یاد می‌شود، شدیدترین نوع بیماری SMA می‌باشد. به همین دلیل به آن sma نوع صفر هم گفته می‌شود، این تیپ در کودکان اتفاق می‌افتد و قبل از 6 ماهگی یا قبل از 3 ماهگی قابل تشخیص می‌باشد. کودکان این تیپ از بیماری اس‌ام‌ای قادر به نگه داشتن سر و گردن خود به صورت عادی نیستند و یا توانایی راه رفتن به صورت چهار دست و پا را مانند کودکان عادی ندارند. هنگامی هم که راه رفتن را شروع می‌کنند، پاهای آنها دارای قدرت کافی نیست و برای بلند شدن از روی زمین به کمک محتاج هستند.

این کودکان در تغذیه و بلع غذا هم دارای مشکل هستند و توانایی قورت دادن غذا را به صورت عادی ندارند. در این بیماری تمامی عضلات درگیر می‌شوند. به نحوی که روی حرکات زبان این بیماران نیز اثر گذاشته و هنگام صحبت کردن، زبان کودک حالتی موجی شکل پیدا می‌کند و در برخی از موارد برجستگی‌های ریزی روی آن دیده می‌شود. قوی‌ترین عضله در این گروه از بیماران sma عضله دیافراگم است که کاربرد یک عضله‌ی تنفسی را دارد.

به دلیل اینکه سینه‌ی این بیماران دارای فرورفتگی است،‌ هنگام تنفس از عضلات شکمی بیشتر استفاده می‌کنند. که همین قضیه باعث می‌شود که ریه‌ها به طور مناسب رشد نکند و با گذشت زمان در سرفه کردن نیز دچار مشکل ‌شوند. عدم رشد ریه‌ها و مشکل در سرفه کردن باعث می‌شود در هنگام خواب شبانه مقداری اکسیژن و دی‌اکسید کربن در ریه‌ی این بیماران باقی بماند که ممکن است منجر به ایجاد مشکلات تنفسی شده و یک حالت شبه خفگی برای بیمار ایجاد ‌شود.

بیماری اس ام ای نوع دو

بیماری اس ام ای تیپ دو(sma type 2) ، معمولا از 15 ماهگی تا دو سالگی خود را نشان می‌دهد. این کودکان در نشستن دارای مشکل هستند و کمتر پیش می‌آید که بتوانند بدون نیاز به کمک بتوانند بنشینند، در حالت خوابیده هم توانایی بلند شدن ندارند و نیاز دارند کسی آنها را ساپورت کند. مشکلات بلع در گروه دوم مانند گروه اول مشاهده می‌شود اما نه در همه‌ی آنها، یعنی ممکن است یک بیمار هیچ مشکلی در بلع نداشته باشد.

گروه دوم بیماران sma نیز به دلیل مشکل در خوردن و بلع غذا امکان دارند دچار سوءتغذیه شوند. همین موضوع به عدم رشد کافی در آنها منجر می‌شود. انگشتان آنها در حالت باز، دچار لرزش شده و همچون گروه اول دارای تنفس دیافراگم هستند. این گروه نیز به سختی سرفه می‌کنند و به دلیل باقی ماندن اکسیژن و دی‌اکسید کربن در ریه‌های خود همان احساس شبه خفگی به آنها دست می‌دهد.

بیماری اس ام ای تیپ سه

اس ام ای نوع سه (sma type3) نوع سوم این بیماری است که معمولا از سنین کودکی خود را نشان می‌دهد. تیپ سه بیماری اس ام ای با نام‌های sma نوجوانان یا كوگل برگ-ولاندر نیز شناسایی می‌شود. به دلیل متنوع بودن این نوع، امکان دارد از سنین کودکی یعنی 3 سالگی و یا حتی بزرگسالی اتفاق بیفتد. این بیماران در راه رفتن و ایستادن مشکل چندانی نداشته و توانایی انجام فعالیت‌های روزمره‌ی خود را دارند. اما ممکن است بالا رفتن از پله‌ها و فعالیت‌های مشابه برای آنها مشکل شود. این بیماران به طور طبیعی رشد می‌کنند و در حین راه رفتن، ممکن است مدام زمین خورده و برای بلند شدن از زمین به کمک احتیاج داشته باشند.

با همه این تعاریف از نوع سوم بیماری اس ‌ام ‌ای، این بیماران ممكن است هیچ‌گاه قادر به راه رفتن نباشند. دراين گروه، پرش‌های ریز انگشتان در حالت كشیده و باز قابل مشاهده است ولی برجستگی‌های روی زبان كمتر دیده شده. مشكلات تغذیه‌ای و بلع در دوران كودكی در این بیماران چندان مشاهده نشده. بیماران این گروه اكثراً توانایی راه رفتن را در دوران كودكی، نوجوانی و یا حتی بزرگسالی با تاخیر پیدا می‌کنند كه بیشتر در نتیجه‌ی جهش‌های رشدی و یا بیماری می‌باشد.

بیماری اس ام ای نوع چهار

بیماری اس ام ای تیپ چهار (sma type4) به‌طور عمده در سنین بزرگسالی اتفاق می‌افتد. به عبارت دیگر معمولا از سنین 35 سالگی به بالا نشانه‌های این مشاهده می‌شود. البته در برخی از موارد هم دیده شده است که از سنین 18 تا 30 سالگی نیز شروع بیماری اس ام ای تیپ چهارم اتفاق افتاده. این نوع بیماری sma از انواع دیگر کمتر یافت شده و عضلات این بیماران که مسئول بلع و تنفس هستند کمتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند و بنابراین در این موضوع مشکلات کمتری دارند.

نحوه تشخیص

تشخیص بالینی اغلب دشوار است و بنابر توضیحات داده‌شده معمولا این بیماری،‌بسته به نوع آن دارای نشانه‌های مختلفی می‌باشد. اگر کودکی با این مشخصات را می‌شناسید سعی کنید با والدین وی صحبت کنید و مراجعه به پزشک متخصص را به آنها توصیه کنید. در صورتی که بیماری دارای ضعف در عضلات باشد، اگر در معاینه‌ی صورت گرفته رفلکس‌های تاندون‌های عمقی شخص موجود نباشند، چک کردن و بررسی آنزیم‌های عضلات ضروری می‌باشد.

همچنین برای تشخیص sma در ابتدا تهیه‌ی نوار عصب و عضله برای بیمار ضروری است. به دلیل عصبی-عضلانی بودن این بیماری، تهیه‌ی نوار عصب و عضله، نمای خاصی از این بیماری را می‌تواند نشان دهد و به عنوان کم‌هزینه‌ترین راه برای تشخیص بیماری استفاده می‌شود. برای تشخیص قطعی بیماری sma آزمایش ژنتیک ضرورت دارد. تا به وسیله‌ی آن ژن‌های sma بررسی شوند. این نوع آزمایش با گرفتن خون بیمار انجام می‌شود.

به دلیل وراثتی بودن بیماری ضرورت دارد تمام اعضای خانواده‌ی درجه اول و دوم در هنگام ازدواج و بارداری نیز آزمایش دهند تا نقص ژنی در خانواده بررسی شده و امکان تشخیص بیماری در نوزادی که در نسل بعد متولد می‌شود امکان پذیر شود و بیماری به نسل بعدی انتقال پیدا نکند.

تشخیص بیماری اس ام ای در دو سطح بررسی و آزمایش می‌شود:

  • تشخیص بیماری با گرفتن خون پدر و مادر بیمار و یا خود بیمار به‌خاطر ناقل یا مبتلا بودن.
  • نمونه‌گیری در دوران حاملگی از پرزهای جفتی (CVS) که در هفته‌ی دهم حاملگی انجام می‌شود.

آیا انجام آزمایش CVS ضرورت دارد؟

به دلیل اینکه خطر احتمالی سقط جنین با انجام آزمایش CVS (از هر 100 مورد در 2 مورد) یا امکان افزایش احتمال آنومالی اندامی و چهره و تأثیر روی جنین نیازی به انجام این آزمایش در همه افراد نیست و فقط با وجود شرایط زیر لازم می‌شود.

ابتدا باید پدر و مادر جنین هر دو آزمایش ژنتیک مربوط به ناقل بودن بیماری را انجام دهند. سپس درصورت تشخیص ناقل بودن والدین با آزمایش، به احتمال 25 درصد، جنین مبتلا به sma خواهد بود و انجام آزمایش CVS با صلاح‌دید پزشک متخصص به جهت اطمینان از سلامت جنین صورت می‌گیرد. انجام این آزمایش فقط و فقط در حالتی است که پدر و مادر ناقل بیماری تشخیص داده شوند.

بر اساس آخرین تحقیقات صورت گرفته، تعداد بسیار کمی از مواردی که بعد از انجام آزمایش CVS منجر به سقط جنین شده‌اند، به‌طور مستقیم تحت تأثیر این آزمایش بوده‌اند. این تاثیرات صرفا زمانی اتفاق می‌افتد که آزمایش قبل از هفته‌ی دهم بارداری انجام شود. به اعتقاد پزشکان، بهترین زمان این آزمایش، بعد از هفته‌ی یازدهم بارداری است.

نشانه‌های بیماری

بیماری اس ام ای به دلیل انواع گوناگونی که دارد به طور عمده دارای نشانه‌های زیر است که همه‌ی این نشانه‌ها در یک بیمار قابل مشاهده نیست، چرا که همان‌طور که گفته شد، انواع مختلف بیماری sma دارای نشانه‌های مختلفی هستند. با این حال نشانه‌های کلی که فقط در یک نوع وجود ندارند عبارتند از:

  • زمین خوردن مکرر
  • نشانه‌های سستی و شل بودن عضلات و ضعف عضلانی در سنین کودکی یا بزرگسالی
  • مشکلات تنفسی و ماندن و جمع شدن ترشحات در گلو و ریه
  • مشکل در بلع و خوردن غذا
  • احساس خفگی و گرفتگی عروق قلب و ریه
  • فرورفتگی قفسه سینه
  • مشکل در سرفه کردن

درمان بیماری

از هنگامی که دلایل ژنتیکی در سال 1995 میلادی شناسایی شد، چندین روش درمانی برای آن پیشنهاد شده که همگی هنوز نیازمند بررسی و مطالعه هستند. تمرکز همه‌ی این روش‌ها، بر افزایش میزان پروتئین SMN در سلول‌های عصبیِ حرکتی می‌باشد که از جمله روش‌هایی که برای درمان بیماری اس ام ای مورد بررسی قرار گرفته است می‌توان موارد زیر را نام برد:

  • تغییر در پیرایش دگرسان SMN2
  • جایگزینی ژن SMN1
  • تثبیت پروتئین SMN
  • محافظت از عصب
  • سلول‌های بنیادی
  • ترمیم عضلانی
  • فعال‌سازی ژن SMN2

در حال حاضر تنها راه درمان جدید بیماری sma داروی ناسینرسن با نام تجاری اسپینرازا است که توسط شرکت بایوژن ساخته شده و بعد از تایید از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا(FDA) عرضه‌ی تجاری آن صورت گرفته است. داروی اسپینرازا در دسامبر 2016 توسط «سازمان غذا و دارو آمریکا» و در مه 2017 توسط «اتحادیهٔ محصولات پزشکی اروپا» به عنوان نخستین داروی درمان بیماری اس ام ای، مورد تایید قرار گرفت و سپس در کشورهای دیگری همچون کانادا(ژوئیه ۲۰۱۷)، ژاپن(ژوئیه ۲۰۱۷)، برزیل(اوت ۲۰۱۷)، سوئیس(سپتامبر ۲۰۱۷) و… نیز مورد پذیرفته شد.

این دارو به صورت آمپولی در کانال نخاعی بیمار تزریق می‌شود و روند تزریق داروی اسپینرازا به این صورت است که تزریق 4 بار از این دارو با فاصله زمانی دو هفته از هم صورت می‌گیرد، یعنی تزریق اولیه‌ی داروی اسپینرازا در طی دو ماه با فاصله زمانی چهارده روز از هم انجام می‌شود.

بعد از به پایان رسیدن دوره‌ی دوماهه، تزریق دارو با فواصل زمانی چهارماهه از هم ادامه خواهد داشت.

که در نهایت طی روند تزریق داروی اسپینرازا بیمار لازم است کاردرمانی شود تا روند تولید ژن smn2 به اندازه کافی افزایش پیدا کند. این دارو در حال حاضر فقط در کشورهایی نظیر ایتالیا، آمریکا، ترکیه و… عرضه شده و هزینه‌ی روند یک دوره درمانی یک ساله آن در حدود 750.000 دلار می‌باشد.


[ بازدید : 112 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما :
]
تمامی حقوق این وب سایت متعلق به متخصص مغز و اعصاب است. || طراح قالب avazak.ir
ساخت وبلاگ تالار مشاور گروپ لیزر فوتونا بلیط هواپیما تهران بندرعباس اسپیس تجهیزات عقد و عروسی تعمیر کاتالیزور تعمیرات تخصصی آیفون درمان قطعی خروپف اسپیس فریم اجاره اسپیس گلچین کلاه کاسکت تجهیزات نمازخانه مجله مثبت زندگی سبد پلاستیکی خرید وسایل شهربازی تولید کننده دیگ بخار تجهیزات آشپزخانه صنعتی پارچه برزنت مجله زندگی بهتر تعمیر ماشین شارژی نوار خطر خرید نایلون حبابدار نایلون حبابدار خرید استند فلزی خرید نظم دهنده لباس خرید بک لینک خرید آنتی ویروس
بستن تبلیغات [X]